Бүгүнкү күндө сулуулук бардык жерде телефонубузда, жаңылыктар тасмасында жана биз барактап жаткан ар бир платформада көрүнүп турат. Социалдык медиа жана таасирдүү адамдар жаш кыздардын өздөрүн кандай көрөрүн аныктап жатышат. Алгач сулуулук видеолорун карап чыгуудан башталган кызыгуу, тез эле териге кам көрүүгө болгон ашыкча кызыгууга айланып калышы мүмкүн. Анда жаш кыздар чоңдорго арналган сулуулук стандарттарын аткарууга умтулганда эмне болот? Бул эпизоддо биз вирустук видеолор жана инфлюенсерлердин маданияты аркылуу калыптанган сулуулук түшүнүгүнүн өспүрүм кыздардын жашоосуна кандай таасир тийгизгенин изилдейбиз.

Мунун баары жакшы көрүнөм деген жөнөкөй каалоо менен башталды. 11 жаштагы Скарлет сулуулукка таасир эткендерди көргөндү жакшы көрчү. Аны алардын жаркыраган терилери жана сыйкырдуу көрүнгөн териге кам көрүү каражаттары суктандырды. Көп өтпөй бул суктануу адатка айланды. Скарлет 10 жашка чыкканда эле, бырыштар жөнүндө кабатыр боло баштаган. Ал тазалагычтар, маскалар, спрейлер, нымдандыргычтардан турган толук териге кам көрүү тартибин иштеп чыккан.

Бирок, көп өтпөй эле баары бузулуп кетти. Бир түнү кадимки териге кам көрүү каражаттарын колдонгондон кийин Скарлеттин бети күйүп, терисинде ыйлаакчалар пайда боло баштады. Ал колдонгон буюмдар чоңдор үчүн иштелип чыккан жана анын назик, жаш терисине өтө катаал болгон. Бир нече ай өтсө дагы, Скарлет дагы эле анын зыяндуу кесепеттери менен күрөшүп жатты.

Скарлеттин окуясы өзгөчө эмес. Бул өсүп келе жаткан тенденциянын көрүнүшү. Сегиз жашка чыккан кыздар химиялык күйүктөр жана аллергиялык реакциялар менен дерматологдорго келип жатышат #SephoraKids сыяктуу вирустук тенденциялар кыздарды бир топ улгайган аялдарга арналган териге кам көрүү ыкмаларын сынап көрүүгө түрткөн.

Бирок зыян бир гана физикалык эмес.

Адистер анын психикалык зыяны дагы бар экенин эскертишет. TikTok жана Instagram сыяктуу платформалар жаш кыздарга кемчиликсиз тери жана жылмакай чач сыяктуу кемчиликсиз сулуулук сүрөттөрүн жаадырышат. Бул сүрөттөр жана видеолор чыпкалар жана түзөтүү куралдары менен жакшыртылган. Бирок жаш кыздар бул кемчиликсиз көрүнүштөрдү жаратуу үчүн көшөгө артында кандай сыйкыр колдонулганын кээде байкай алышпайт.

Бул жасалма сүрөттөргө туура келүүгө болгон басым чоң зыянга алып келиши мүмкүн. Көптөгөн изилдөөлөр көрсөткөндөй, сырткы келбетке ашыкча көңүл буруу өзүн-өзү баалоого терс таасирин тийгизет. Жаш кыздар бул стандарттарга туура келүүгө аракет кылган сайын, алар тынчсыздануу, өзүн төмөн сезүү көйгөйлөрү жана депрессия менен күрөшө башташат.

 Көпчүлүк үчүн териге кам көрүү жөн эле ден соолукка кам көрүүдөн ашып, коомго «жарашуунун» амалына айланган. Нью-Йорктук 14 жаштагы Миа териге кам көрүүгө анча маани берчү эмес. Бирок ал сегизинчи класска киргенде баары өзгөрдү. Күтүлбөгөн жерден анын мектебиндеги кыздардын териге кам көрүү тартиби пайда болуп, ал эми социалдык медианын таасирдүү адамдары ага «чырайлуу» болуу үчүн эмне кылуу керектигин так көрсөтүп жатышты.

Башкалардай эле, Миа өзүнүн апта сайын алган акчасын териге кам көрүүчү кымбат каражаттарды сатып алуу үчүн үнөмдөчү. Ал сүйүктүү инфлюенсерлердин эмнени колдонгонун көрүп, ошону сатып алчу. Жөнөкөй кызыгуудан башталган нерсе, кымбат баалуу адатка айланган; тазалагычтар, спрейлер, сарысуулар, нымдандыргычтар, бардыгы жогорку класстагы бренддерден. Анын сатып алган өнүмдөрү көптөгөн чоңдор сарптай турган каражаттан көп болгон. Териге кам көрүү жөн гана жакшы көрүнүү эмес; таандык болуу жолу болуп калды. Инфлюенсерлер муну өзгөчө жеке кылып койгон, бирдей өнүмдөрдү колдонуу сени чоңураак нерсенин бөлүгү кылат деп сезгендей кылып.

Жаш кезинде териге кам көрүүгө болгон бул ашыкча кызыгуу чоң көйгөйдүн бир бөлүгү-социалдык медианын жаштарга тийгизген таасири. Миа, өзүнүн курагындагы көптөгөн кыздар сыяктуу эле, "Мени менен даяр бол" деген видеолорду көргөндү жакшы көрчү, ал жерде инфлюенсерлер өздөрүнүн күнүмдүк адаттарын миллиондогон жолдоочулары менен бөлүшүшөт. Бул инфлюенсерлерге бренддер көбүнчө видеолорду өтө жеке сезимде кылып көрсөтүү үчүн акча төлөп беришет. Кеңештер бир досунан экинчисине келгендей көрүнөт. Тынчсыздана турган нерсе-бул жаш кыздар онлайн окуу видеолорунан канчалык көп маалымат жана нускамаларды алып жатышканы. Аларга кадам сайын сулуулукту кантип жакшыртуу керектиги үйрөтүлүп жатат, ошол учурда алардын өздүгү али калыптануу процессинде. Изилдөөлөр сырткы келбетке ашыкча көңүл буруу тынчсызданууга, депрессияга жана дене образына болгон ишенбөөчүлүккө алып келерин көрсөтөт. Бул ашыкча кызыгуу күчөгөн сайын, сулуулук индустриясы бул тенденциядан пайда көрүп жатат.

Изилдөөлөр көрсөткөндөй, 14 жашка чейинки балдар териге кам көрүүчү үчүн жогорку сапатагы өнүмдөрдүн чоң бөлүгүн сатып алып жатышат. Бирок алардын сатып алып жаткан көптөгөн каражаттары агрессивдүү ингредиенттерди камтыйт, мисалы, ретинол жана химиялык пилингдер. Бул ингредиенттер жаш териге узак мөөнөттүү зыян келтириши мүмкүн. Дерматологдор балдарга жөнөкөй нерселерди жумшак тазалоочу каражат, нымдандыргыч жана күндөн коргоочу крем колдонуу жетиштүү экенин айтып жатышат. Башкасы аларга ашыкча. Бул теринин эрте картаюусуна жана тырыктарга алып келиши мүмкүн.

Бирок, жаш териге чоңдорго арналган каражаттардын коркунучу жөнүндө эскертүүлөргө карабастан, көптөгөн компаниялар аларды ушул аялуу аудиторияга сатууну улантууда. Кээ бир өлкөлөрдө, мисалы, Швецияда, балдарды коргоо үчүн катаал мыйзамдар бар. Ал жерде өспүрүмдөргө карылыкка каршы каражаттарды сатып алуу үчүн ата-энелеринин макулдугу керек. Ал эми Калифорния сыяктуу жерлерде бул өнүмдөрдү 13 жашка чейинки балдарга сатуу тууралуу мыйзам долбоорлору жетишсиз бойдон калган.

Кээ бир ата-энелер үчүн күрөш үйдө башталат. Көптөгөн ата-энелер балдарынын канча териге кам көрүүчү каражаттарын колдонуп жатканын көрүп таң калышат. Кээ бирөөлөр, мисалы, Мианын апасы Сандра сыяктуу, катуу чара көрүп, баласынын терисин жана ден соолугун коргоо үчүн бардык өнүмдөрдү алып таштап жатышат. Башында Миа капа болду. Акырында, ал апасынын чечиминин акылдуулугун түшүндү. Жөнөкөй режим менен анын териси саламаттыкта болуп, ал эми эң маанилүүсү, өзүнө көбүрөөк ишенимдүүлүк сезимине ээ болду. Ал эми Скарлеттин апасы, тескерисинче, кеч болуп калганга чейин зыянын билген эмес. Анын терисин кемчиликсиз кылуу үчүн жасалган буюмдардан кызынын бети күйүп кеткен түн дагы эле эсинде. Кызынын башынан өткөргөн азапты көргөнү анын этияттыгын арттырды. Бүгүнкү күндө ал балдар үчүн териге кам көрүүчү өнүмдөрдү сатууну чектеген мыйзамдардын жактоочусу болуп калды.

Сулуулук индустриясы өсүп жатканда жана социалдык медианын таасири кеңейгенде, жаш кыздарды бул мүмкүн эмес сулуулук стандарттарына туура келүү басымынан коргоо үчүн көбүрөөк аракеттер керек экени айдан ачык. Миа жана Скарлет сыяктуу окуялар барган сайын көбөйүүдө. Айрым ата-энелер жардам берип жатканда, адистер өзгөрүү жогору жактан болушу керек экенин айтып жатышат. Биз өзүбүзгө суроо берип турушубуз керек: Кийинки муунга эмнени үйрөтүп жатабыз? Бул сулуулук жөнүндөбү же өзүңдү кандай болсоң, ошондой кабыл алуу жөнүндөбү?

Бул эпизод ушуну менен аяктады. Бизди укканыңыз үчүн рахмат, кийинкиге чейин аман болуңуз жана кабардар болуп туруңуз! Бул подкаст TRT World макаласынын негизинде ыңгайлаштырылган.