Ba'zan bu muhim bosqichni ko'rsatadigan quvonchli voqea. Boshqa paytlarda, bu bizning yana bir yilga keksayganimizni eslatadi. Lekin siz qaysi yoshda odamni keksa deb hisoblaysiz? Bu yosh bilan bog’liqmi yoki ko'proq his-tuyg'ularingiz bilan bog’liqmi?
Ko'pchilik keksayishni har yil, oy, kun va soniya o'tishi bilan sodir bo'ladigan barqaror va bosqichma-bosqich bir jarayon deb o'ylaydi.
Siz keksayishni intiqlik bilan kutishingiz mumkin - qadimgi yunon faylasufi Platon kabi, u inson keksalikda yoshlik chalg'itadigan narsalardan ozod bo'ladi, deb ishongan. Yoki keksalikni tabiiy pasayish deb bilgan Aristotel kabi vaqt o'tishidan tashvishlanasiz.
Ammo, quyidagi qiziqarli tadqiqot keksayish haqidagi qarashimizni butunlay o'zgartirishi mumkin.
AQShning Stenford universiteti va Singapurdagi Nanyang texnologiya universiteti olimlari keksayish bo‘yicha tadqiqot olib bordi. Ular "biomarkerlar" deb ataladigan narsani o'rganishdi - siz ularni molekulyar darajada nima sodir bo'layotganini ko'rsatadigan signallar deb hisoblashingiz mumkin.
Ular 25 yoshdan 75 yoshgacha bo‘lgan turli millatga mansub 108 kishini o‘rganib, ularning molekulalarini har 3-6 oyda tekshirib ko‘rishdi.
Ular kashf etgan narsa hayratlanarli: biz asta-sekin emas, birdaniga keksayamiz.
Tadqiqotchilar tanamiz tez qariydigan ikkita asosiy davrni aniqladilar: taxminan 44 va 60 yosh. Bu davrlarda qarish jarayoni tezlashadi! Xuddi mashinada gaz pedalini bosgandek…
Ushbu to'satdan keksayish jarayoni ba’zi sog'liq muammolarini ham keltirib chiqaradi. Ayniqsa yurak-qon tomir kasalliklari, buyrak kasalliklari va ikkinchi turdagi diabet xavfi kabi...
Keksayish oddiy vaqt jadvaliga amal qilmaydi. Tadqiqotchilar buni "to'lqinlar" deb ta'riflashadi.
Tadqiqotning yetakchi muallifi va Stenford universitetining Genomika va shaxsiylashtirilgan tibbiyot markazi direktori professor Maykl Snayderning aytishicha, bu ikki davr keskin o‘zgarishlar davri bo‘lgan.
Tadqiqot shuningdek, 55 kabi boshqa muhim yoshga ham diqqat qaratdi. Avvalgi tadqiqotlar shuni ko'rsatadiki, ayollarning qarishi menopauza bilan bog'liq bo'lishi mumkin, bu jarayon odatda ayollar 45 dan 55 yoshgacha bo'lganida sodir bo'ladi. Biroq, ushbu tadqiqot shuni ko'rsatadiki, bu jarayon erkaklarda ham sodir bo'ladi.
Xo'sh, nima uchun bu tadqiqotlar muhim?
Ushbu tadqiqotlar bemorlarga ham, shifokorlarga ham turli kasalliklarni ehtiyotkorlik bilan davolashga yordam beradi.
Ular bizga ma'lum yoshdagi, masalan, 44, 55, 60 va 75 yoshdagi ba'zi kasalliklarning xavfini tushunishga yordam beradi.
Xo'sh, keksayishning bu jarayonini yengish uchun nima qilishimiz mumkin?
Bu tadqiqot 44 yoki 60 yoshga to'lishdan qo'rqish haqida emas. Bu ko'proq tanamizga ushbu davrda qo'shimcha g'amxo'rlik kerakligini anglash haqida. To'g'ri ovqatlanish, mashq qilish, stressni boshqarish va suvsiz qolmaslik har doim muhim, lekin ayniqsa bu yoshda.
Har bir inson turli xil yoshga ega va bu tadqiqot xavflar haqida ma'lumot bersa-da, bu hamma uchun bir xil emas.
Ushbu tadqiqot juda ahamiyatli, chunki u voqeadan keyin oddiygina munosabat bildirish o'rniga oldindan tayyorgarlik ko'rishni eslatadi. Bizning tanamizni yaxshiroq tushunib, biz muhim o'zgarishlarga tayyorgarlik ko'rishimiz mumkin. Bo'ronli suvda qayiqni boshqarish kabi, siz to'lqinlar urilganda tayyor bo'lishingiz kerak.
