Daniya AQŞ ilbaşı Donal’d Trampnıñ Grenlandiyäne üz kontrolenä alu çaqırularına cawap bularaq, yaña xärbi mömkinleklärgä — korablar häm pilotśız hawa apparatların da kertep zur investiśiya kertäçäk.
Daniya düşämbe könne AQŞ ilbaşı Donal’d Trampnıñ Grenlandiyäne kontrol’ itü belän yañadan qızıqsınuınnan soñ Arktikadağı xärbi barlığın nığıtu öçen 14,6 milliard Daniya kronı (2,05 milliard dollar) sarıf itäçägen belderde.
Grenlandiya Daniyäneñ yarım üzidaräle töbäge bulıp sanala.
Bu ay Tramp Grenlandiyäneñ AQŞ iminlege öçen möhim buluın häm Daniyäneñ strategik ähämiyätkä iyä bulğan Arktika utrawındağı kontrolen taşlawı kiräklegen belderde.
10 yıl däwam itkän saqlanu çığımnarın şaqtıy qısqartqannan soñ uzğan yıl Daniya xärbi çığımnar öçen 190 milliard Daniya kronın (26 milliard dollar) xärbi çığımnar öçen ayırdı häm bu aqçanıñ ber öleşen xäzer Arktika öçen qullana başladı.
Daniya, Grenlandiyäneñ iminlege häm saqlanuı öçen cawaplı buluına qaramastan, kiñ utrawda bik çiklängän xärbi köçkä iyä häm bu utraw küp waqıtta “iminlek qara tişege” dip bäyälänä.
Xäzerge waqıtta Daniya qaramağında tübändägelär bar:
• 4 iske patrul’ korabı
• 1 Challenger küzätü oçqıçı
• 12 êt-çana patrule
Alarğa Franśiyäneñ dürt qatınnan da zurraq bulğan mäydannı küzätep toru wazıyfası birelgän.
Saqlanu ministrı Troels Lund Poulsen matbuğat oçraşuında kileşüneñ
• Öç yaña Arktika flot korabı öçen finanslawnı,
• Ozın radiuslı küzätü pilotsız hawa apparatları sanın dürtkä citkerüne,
• Yaña iyärçen küzätü sistemaların üz êçenä aluın belderde.
Säyäsi partiyälär yılnıñ berençe yartısında täq’dim iteläçäk kileşüdä Arktika öçen tağın da kübräk aqça bülep birü mäs’äläsendä kileşte.
AQŞ xärbiläre Grenlandiyaneñ tön’yaq-könbatışındağı Pituffik Ğaläm bazasında (Pituffik Space Base) daimi räweştä urnaşqan.
Bu baza ballistik raketa irtä kisätü sisteması öçen strategik urında urnaşqan, çönki Awrupadan Tön’yaq Amerikaga iñ qısqa yul utraw aşa uza.
