W ostatnich latach Turcja coraz bardziej koncentruje się na Afryce, kierując się strategicznymi, ekonomicznymi i dyplomatycznymi interesami. Jednym z głównych powodów zaangażowania Turcji w Afryce są dynamicznie rozwijające się gospodarki tego kontynentu. Dzięki szybko rosnącej bazie konsumentów i rynkom wschodzącym, Afryka oferuje ogromne możliwości w zakresie handlu i inwestycji.

Turcja dąży do dywersyfikacji swoich partnerstw handlowych, zmniejszając zależność od tradycyjnych rynków w Europie i Azji. Ponadto Afryka obfituje w zasoby naturalne, takie jak minerały, ropa naftowa i gaz. Zapewnienie dostępu do tych zasobów jest kluczowe dla wzrostu gospodarczego Turcji i jej bezpieczeństwa energetycznego.

Strategia soft power

Wzmacnianie więzi z krajami afrykańskimi to strategiczny krok mający na celu zwiększenie wpływów Turcji w globalnej polityce oraz organizacjach wielostronnych, takich jak Organizacja Narodów Zjednoczonych. 54 kraje Afryki stanowią znaczący blok głosów w tych organizacjach, a bliskie relacje z nimi mogą wzmocnić międzynarodową pozycję Turcji.

Turcja wykorzystuje również dyplomację kulturalną, pomoc humanitarną i projekty rozwojowe, aby budować pozytywny wizerunek i zdobywać sympatię wśród narodów afrykańskich. Ta strategia miękkiej siły pomaga Turcji ugruntować swoją pozycję jako życzliwego i wiarygodnego partnera w Afryce.

„Polityka Turcji wobec Afryki kładzie nacisk na dyplomację i gospodarkę. Turcja, która otworzyła ambasady niemal w każdym kraju afrykańskim, przenosi swoje relacje z poziomu makro na poziom mikro. Na przykład Turcja ma obecnie mikro strategię wobec Somalii, której fundamenty zostały położone w 2011 roku. Polityka wobec Somalii, która zaczęła się od udzielania pomocy, przekształciła się w politykę strategicznej i gospodarczej współpracy. Ewoluowała w politykę ‘win-win’”, mówi specjalista ds. Afryki Ibrahim Tigli.

„Relacje gospodarcze, które 20 lat temu wynosiły 3 miliardy dolarów, dziś osiągają prawie 50 miliardów dolarów. Afryka jest ważnym i zrównoważonym rynkiem dla Turcji. Obecnie wiele krajów afrykańskich nie produkuje nawet podstawowych surowców. Turcja pełni rolę obszaru produkcyjnego, aby zmniejszyć deficyt Afryki,” dodaje.

Wpływ na bezpieczeństwo regionalne i globalne

Współpraca z krajami afrykańskimi w zakresie zwalczania terroryzmu jest również kluczowa dla bezpieczeństwa regionalnego i globalnego. Turcja dąży do wspierania krajów afrykańskich w walce z terroryzmem, co przyczynia się także do jej własnego bezpieczeństwa narodowego. Stabilność w Afryce może pomóc w zarządzaniu przepływami migracyjnymi, co jest istotnym problemem dla Turcji ze względu na jej położenie jako kraju tranzytowego dla migrantów zmierzających do Europy.

Aby ułatwić handel i inwestycje, Turcja podpisała liczne dwustronne umowy handlowe z poszczególnymi krajami afrykańskimi, które mają na celu usunięcie barier, obniżenie ceł i promowanie współpracy gospodarczej.

Tureckie firmy coraz częściej angażują się w realizację dużych projektów infrastrukturalnych w Afryce, w tym budowę dróg, mostów, lotnisk i obiektów energetycznych. Projekty te wspierają lokalne gospodarki i tworzą możliwości dla tureckich przedsiębiorstw.

„Turcja wspiera również prace rozwojowe i infrastrukturalne w krajach afrykańskich. Porty w pięciu takich krajach zostały zbudowane przez tureckie firmy. Jednocześnie lotniska w krajach takich jak Senegal, Somalia i Sierra Leone zostały zbudowane i są obsługiwane przez tureckie firmy. W krajach takich jak Tanzania, Maroko i Etiopia tureckie firmy budowały linie kolejowe i uczestniczyły w budowie oraz usługach w niektórych krajach,” mówi Tigli.

Zwiększanie misji dyplomatycznych

W ostatniej dekadzie Turcja znacząco rozszerzyła swoją obecność dyplomatyczną w Afryce, otwierając nowe ambasady w różnych stolicach. Ekspansja ta ma na celu wzmocnienie relacji dwustronnych i promowanie współpracy politycznej. Częste wizyty tureckich urzędników w krajach afrykańskich pomagają umacniać więzi dyplomatyczne i zachęcają do współpracy w różnych obszarach, takich jak handel, bezpieczeństwo i wymiana kulturalna.

Turecka Agencja Współpracy i Koordynacji (TIKA) odgrywa kluczową rolę w kontekście strategi pomocy rozwojowej Turcji. TIKA realizuje liczne projekty w Afryce, koncentrując się na sektorach takich jak edukacja, opieka zdrowotna i rolnictwo, aby wspierać zrównoważony rozwój. Turcja zapewnia również znaczącą pomoc humanitarną krajom afrykańskim dotkniętym konfliktami, klęskami żywiołowymi i innymi kryzysami. Pomoc ta wzmacnia wizerunek Turcji jako współczującego i wspierającego partnera.

„Rząd AKP (pod przewodnictwem prezydenta Recepa Tayyipa Erdogana) kontynuował prowadzenie proaktywnej polityki zagranicznej, zwłaszcza w regionach wcześniej zaniedbywanych. Nic więc dziwnego, że Strategia Rozwoju Relacji Gospodarczych, przygotowana przez Podsekretariat Handlu Zagranicznego w 2003 roku, była kontynuacją Planu Działania na rzecz Otwarcia na Afrykę pod rządami AKP,” mówi inny specjalista ds. Afryki Abdul Malik Abdullah z Ghany.

Wzmacnianie więzi kulturowych

Turcja oferuje stypendia dla afrykańskich studentów, umożliwiając im podjęcie studiów wyższych na tureckich uniwersytetach. Ponadto buduje instytucje edukacyjne w Afryce, aby promować wymianę wiedzy i rozwój kompetencji. Inicjatywy takie jak tureckie centra kultury i programy językowe pomagają budować wzajemne zrozumienie i wzmacniać więzi kulturowe między Turcją a krajami afrykańskimi.

„AKP odegrała dużą rolę w polityce regionalnej i światowej. Jej zaangażowanie w relacje z krajami afrykańskimi jest ważnym elementem tej nowej wizji polityki zagranicznej. W tym celu rząd AKP wykorzystał pomoc humanitarną i wsparcie rozwojowe jako narzędzie do pogłębienia relacji z krajami afrykańskimi, co z kolei uzupełnia interesy handlowe Turcji. W ramach tego podejścia agencje rządowe, w tym TIKA i AFAD (Agencja Zarządzania Kryzysowego i Katastrofami), zwiększyły swoją aktywność w Afryce, zapewniając pomoc humanitarną i rozwojową wielu krajom afrykańskim. Wiele organizacji pozarządowych (NGO) również działa w krajach afrykańskich, zwiększając widoczność i prestiż Turcji w regionie,” dodaje Abdul Malik.

Turcja zapewnia również szkolenia wojskowe i wsparcie dla krajów afrykańskich, pomagając im w zwalczaniu terroryzmu i wzmacnianiu ich zdolności obronnych. Współpraca ta obejmuje wspólne ćwiczenia, programy szkoleniowe oraz dostarczanie sprzętu wojskowego. Turcja aktywnie uczestniczy i wspiera misje pokojowe ONZ w Afryce. Poprzez udział w tych misjach Turcja pomaga utrzymać pokój i stabilność w regionach dotkniętych konfliktami.

Rosnące zaangażowanie Turcji w Afryce świadczy o jej strategicznej wizji budowania solidnego i wielowymiarowego partnerstwa z kontynentem. Poprzez zaangażowanie gospodarcze, relacje polityczne i dyplomatyczne, pomoc rozwojową, wymianę kulturową i współpracę w zakresie bezpieczeństwa, Turcja dąży do stworzenia kompleksowych i wzajemnie korzystnych relacji z krajami afrykańskimi. Takie podejście nie tylko wzmacnia globalny wpływ Turcji, ale także przyczynia się do rozwoju i stabilności Afryki, czyniąc Turcję kluczowym graczem w kontekście przyszłości kontynentu.