Dwa lata temu, 6 lutego we wczesnych godzinach , dwa potężne trzęsienia ziemi wstrząsnęły południowymi prowincjami Turcji, pochłaniając życie ponad 50 tysięcy osób i raniąc ponad 100 tysięcy, według oficjalnych szacunków.

Całe społeczności zostały zrównane z ziemią. Katastrofa uderzyła w czasie trwania mroźnych temperatur, zaskakując wielu ludzi we śnie.

Trzęsienia ziemi, których epicentrum znajdowało się w Kahramanmaraş, były bolesnym przypomnieniem o sejsmicznej podatności regionu – rzeczywistości zakorzenionej w historii Anatolii, sięgającej III tysiąclecia p.n.e., według zapisów historycznych.

Mimo ogromu zniszczeń duch narodu pozostał niezłomny. Wspólny wysiłek – kierowany przez rząd, wspierany przez lokalne społeczności i wzmocniony międzynarodową solidarnością – sprawił, że odbudowa rozpoczęła się niemal natychmiast.

Pomimo skali zniszczeń, które pozostawiły wiele miast i miasteczek w gruzach, Turcja kontynuuje jedną z najbardziej rozległych akcji odbudowy w swojej historii.

Pod nadzorem Ministerstwa Środowiska, Urbanizacji i Zmian Klimatu, do końca tego roku zostanie oddanych ponad 450 tysięcy nowych mieszkań, a tysiące już zostały ukończone.

Zaangażowanie rządu jest widoczne w nieustannej pracy tysięcy inżynierów, pracowników budowlanych i wolontariuszy, którzy nadal odbudowują domy, szpitale i infrastrukturę.

Do tej pory wybudowano ponad 200 tysięcy mieszkań i miejsc pracy we wszystkich obszarach dotkniętych trzęsieniem ziemi, od Hatay po Kahramanmaraş, Malatyę, Adıyaman i inne regiony w 11 prowincjach, według danych ministerstwa.

Hatay: serce odbudowy

Hatay, położony na południu Turcji, graniczący z Syrią, był najciężej dotkniętą prowincją, z ponad 30 tysiącami ofiar śmiertelnych. W ciągu dwóch lat powstało tam ponad 46 tysięcy mieszkań i miejsc pracy.

„Nasze państwo jest tutaj z całą swoją siłą. Hatay został przekształcony w największy plac budowy wśród obszarów dotkniętych trzęsieniem ziemi. Robią wszystko, co w ich mocy, przez całą dobę,” mówi Ahmet Horoz, 59-letni przedsiębiorca i prezes Stowarzyszenia Przedsiębiorców i Biznesmenów Hatayu.

To region bogaty w historię i kulturę, który dziś stał się punktem centralnym działań odbudowy.

Prowincja ta obejmuje 15 dystryktów, w tym starożytną Antakyę (Antiochię) i Iskenderun, śródziemnomorskie miasto portowe, które zawdzięcza swoją nazwę Aleksandrowi Wielkiemu, którego armia przemaszerowała przez ten region podczas słynnej wyprawy na Bliski Wschód.

Pod koordynacją TOKI, rządowej agencji mieszkaniowej, armia 182 tysięcy pracowników działa na 3 481 placach budowy w 11 prowincjach, ogłosiło wczoraj ministerstwo.

Nowe budynki spełniają rygorystyczne standardy odporności na trzęsienia ziemi, a wysiłki budowlane prowadzone przez rząd koncentrują się szczególnie na wzmacnianiu gruntu.

„Nowe mieszkania i miejsca pracy są budowane zgodnie z surowymi zasadami budowy,” mówi Horoz, zapewniając bezpieczniejsze warunki życia na przyszłość.

„Z jednej strony prowadzone są prace budowlane, a z drugiej strony mieszkania są przekazywane. Nasz gubernator działa jak kierownik budowy, robiąc wszystko, co w jego mocy, aby jak najszybciej zakończyć budowę zarówno domów, jak i miejsc pracy,” mówi Horoz dla TRT World.

Nie tylko nowe mieszkania, ale także szpitale zostały wybudowane zarówno w Antakyi, jak i Defne, dwóch dystryktach, które zostały poważnie dotknięte przez podwójne trzęsienia ziemi i tysiące wstrząsów wtórnych, dodaje.

Rozbiórka uszkodzonych lub zawalonych budynków również wymaga ogromnego wysiłku, mówi Horoz.

Ponad 70 procent budynków dotkniętych trzęsieniem ziemi zostało zburzonych, zauważa, zwracając uwagę na fakt, że niektóre kwestie prawne związane z właścicielami nieruchomości i ich krewnymi opóźniły niektóre działania odbudowy.

,,Ładne” domy wiejskie

Podczas gdy centra miejskie są świadkami odbudowy na dużą skalę, społeczności wiejskie nie zostały zapomniane.

Według danych ministerstwa z grudnia 2024 roku - od 2023 roku rząd wybudował ponad 30 tysięcy domów wiejskich, zapewniając bezpieczne i trwałe zakwaterowanie dla osób przesiedlonych.

Aziz Yoldaş, 52-letni ochroniarz z dystryktu Nurdağı w Gaziantepie, chwali te wysiłki: „Rząd wykonuje dobrą robotę w kontekście budowy domów wiejskich. Wszystkie wyglądają ładnie” - mówi, odnosząc się do domów budowanych na terenach wiejskich.

Podczas trzęsień ziemi Yoldaş stracił dwóch braci, zmarły również ich żony i czworo dzieci, którzy mieszkali w budynku mieszkalnym obok jego domu.

Jego starszy brat zmarł kilka miesięcy po trzęsieniach ziemi z powodu ogromnego stresu psychicznego, jaki przyniosły te straty.

Dla wielu ocalałych obszary wiejskie stały się schronieniem, oferując stabilność na mocniejszych naturalnych gruntach odpornych na wstrząsy. W miarę jak odbudowa się rozwija, te wioski odegrają kluczową rolę w długoterminowym powrocie Turcji do normalności.

Droga przed nami

Choć poczyniono znaczące postępy, wyzwania pozostają. Wielu mieszkańców, którzy uciekli z obszarów dotkniętych katastrofą, jeszcze nie wróciło, wskazując na brak miejsc pracy i infrastruktury.

Jednym z największych problemów, z jakimi borykają się obszary dotknięte trzęsieniami ziemi, jest przywrócenie siły roboczej do tych regionów, z których wiele osób wyemigrowało w poszukiwaniu pracy i lepszych warunków życia dla swoich rodzin, mówi Horoz.

Liderzy biznesowi, tacy jak Horoz, przyznają, że ożywienie handlu, rolnictwa i codziennego życia jest równie ważne, jak odbudowa domów.

„Jako przedsiębiorca mam trudności z przekonaniem ludzi do powrotu na obszary dotknięte trzęsieniami ziemi, aby pracowali dla naszych firm,” mówi Horoz, wskazując, że mimo dużego wsparcia rządu i wysiłków odbudowy, wciąż brakuje wielu aktywności społecznych, od sportu po inne wydarzenia rozrywkowe, co zniechęca ludzi do powrotu.

„Co najmniej 200 pracowników opuściło moją firmę, ponieważ stracili członków rodziny, niektórzy z nich zginęli w wyniku trzęsień ziemi. Wielu pracowników wyemigrowało do innych regionów z powodu sytuacji rodzinnych. Do niedawna trudno było znaleźć ludzi, którzy mogliby dla nas pracować. Wszystko to przyczyniło się do spowolnienia w naszej firmie,” mówi Siddik Onler, czołowy przedsiębiorca z Hatay.

Nadzieja jednak nie gaśnie. Pojawiają się nowe możliwości pracy, a inicjatywy społeczne pomagają przywrócić normalność. Dzięki ciągłemu wsparciu rządu i determinacji społeczeństwa regiony dotknięte trzęsieniami ziemi w Turcji stopniowo podnoszą się z ruin.

„Centrum miasta powoli się odbudowuje,” mówi Onler, odnosząc się do działań odbudowy w Antakyi i Defne, dwóch serc prowincji.

Stracił 20 bliskich krewnych w katastrofie, ale mimo żalu pozostaje pełen nadziei. „Stare centrum miasta zaczęło się odradzać.”

Podróż Turcji ku odbudowie jeszcze się nie skończyła i zajmie to czas, mówi Arif Keskin, 45-letni stolarz z Nurdağı w Gaziantepie dla TRT World.

Jej odporność pozostaje niezachwiana. Z każdym nowym budynkiem, każdą odnowioną ulicą i każdą powracającą rodziną naród się leczy – zamieniając smutek w siłę, a zniszczenie w odnowę.