الهام گرفتن فیشن از فرهنگهای مختلف قابل قبول است، اما تصاحب یا دزدی طرحها میتواند منجر به عواقب قانونی و اخلاقی در سراسر جهان گردد.
اخیراً، بیاتریز گوتیریز مولر، همسر رئیس جمهور مکزیک، یک برند لوکس را به سرقت طرحهای محلی متهم کرد و این شرکت مجبور شد که عذرخواهی کند.
مولر با توصیف استفاده از نقشهای بومی با عنوان "غیرقانونی و غیراخلاقی" گفت: من امیدوارم خسارتی را که به جوامع بومی وارد کردهاید، جبران کنید. زیرا این جوامع این کار را نه برای سود بلکه با عشق انجام میدهند.
اما این مسئله چیز جدیدی نیست. ساریه پارک به عنوان یک هنرمند طی مصاحبهای به TRT World، میگوید: تمام امپراطوری برند مورد نظر بر اساس غصب ساخته شده است.
وام گرفتن فرهنگی، کاپی کردن یا معرفی نادرست یک فرهنگ دیگر و استفاده از آن است. این موضوع اغلب اوقات بدون اطلاع و تامین حقوق طراحان بومی انجام میشود.
به گفته پارک، این "دزدی فرهنگی" در ایالات متحده "از روز اول برقراری ارتباط" جریان دارد.
پارک می گوید که این غصب امر جدیدی نیست، اما ابتکار مولر توجه را به بی عدالتی در مورد این موضوع جلب کرده است.
او می افزاید: اغلب تخصیص فرهنگی به عنوان یک موضوع عمده یا چیزی که ارزش مبارزه برای آن را داشته باشد، دیده نمی شود، اما سرقت فرهنگی پیامدهای واقعی و جدی دارد که هر روز بر جوامع بومی در سراسر جهان تأثیر میگذارد.
دولت مکسیکو شکایتهای مشابه را علیه بسیاری از برندهای مشهور ثبت کرده است.
مثالهای بی شمار
استفاده از لباس، شیوهها، زبانها، مراسم و رقصهای سنتی بومی در ایالات متحده از دهه 1830 تا تصویب قانون آزادی مذهبی بومی امریکایی در 1978 ممنوع بود.
از اینرو، درحالیکه برندهای فیشن فرهنگ مردم بومی را تصاحب میکنند، ترومای تاریخی تجربه شده توسط این جوامع را نادیده میگیرند.
متخصص پرچون لوکس شانتی آمالاناتان به TRT World گفت: برندهای فیشن لوکس از مدتها به اینسو طرحهای محلی را بدون اینکه واقعاً معنی تاریخی و فرهنگی طرحها یا اهمیت و ارزش آنها را برای جوامع فرهنگی درک کنند، تصاحب کردهاند.
او در ادامه میگوید: این جوامع هفتهها، ماهها و حتی سالها را صرف تولید طرحهای خود میکنند که از نسل به نسل منتقل میشود. برندها با تصاحب این طرحها به این جوامع بیاحترامی میکنند. آنها حتی میگویند که "این برای شما یک امتیاز است که از نماینده شما باشیم".
ممکن است که با نمونههای بیشماری از این سرقت فرهنگی روبرو شویم.
پارک میگوید: استفاده از یک جامعه بومی به عنوان الهام به این شیوه، تبدیل آن به یک کلیشه برای غارت و سرقت، حتی پیش رفتن به جستجوی الهام از مراسم سنتی و شیوههای مقدس برای نفع خود، عمیقاً مخرب است.
احترام به اصالت
پارک و آمالاناتان کورسهای بررسی فیشن داخلی و تجارت فیشن را در انستیتیوتهای مختلف تدریس میکنند.
پارک در توضیح لکچر خود میگوید: شاید اگر طراحان بیشتر فیشن فراتر از دید اروپا محور تاریخ فیشن آموزش دیده باشند، آنها ممکن درک کنند که چرا قرض گرفتن فرهنگی اینقدر مضر است.
ایکو مالیو، 31 ساله، یک محصل فارغ التحصیل در فیشن، در حال نوشتن پایان نامه خود در مورد لباسهای بومی و اشیای فیشن است که در موزیمها به نمایش گذاشته شدهاند.
این هنرمند در صحبت با TRT World میگوید که گرفتن نقوش و سمبولها از آثار هنری بومی و حذف آنها از متن آنها یک مثال معمول تصاحب است، اما بعضی اوقات برندها استایلهای گروههای مختلف بومی را در یک لباس ترکیب میکنند.
مالئو میگوید: تنها در ایالات متحده صدها جامعه بومی مختلف وجود دارد، اما برندها اغلب اوقات در هنگام تصاحب طرحها، این تنوع را در نظر نمیگیرند.
هنگامیکه برندها تصدیق میکنند که چیزی "بومی" است، آنها به عوض اینکه آنرا با یک جامعه مشخص مرتبط سازند، معمولاً فقط از توصیف کننده "بومی" استفاده میکنند.
آمالاناتان میگوید: این مسئله فقط گذاشتن یک لیبل روی لباس است تا طوری بنظر برسد که به این موضوع دقت شده است. اغلب اوقات، به خاطر نداشتن تطلاعات کافی آنها نمیتوانند منشاء محصول را بشکل درست بیان نموده و محصول را به بازار عرضه کنند. اما مصرف کننده امروزی به عوض نظریات غالب اجتماعی و فرهنگی به سمت محصولات معتبر با منشاء شناخته شده تمایل دارد.
پس چگونه برندها میتوانند نیازهای در حال تغییر مصرف کنندگان خود را بدون ناراحت نکردن جوامع به حاشیه رانده شده برآورده سازند؟
جذب و قدردانی
آمالاناتان استدلال میکند که یک شیوه عملی برای قدردانی از طرحهای فرهنگی بدون تصاحب آنها میتواند وجود داشته باشد.
او می گوید: برندهای شناخته شده فیشن، مانند برندهای فیشن لوکس، در صنعت قدرت زیادی دارند، بنابراین برای ایجاد تغییر، آنها باید از مردم محلی حمایت کنند.
با همکاری، شراکت و شناخت این جوامع فرهنگی، باید از طراحان و جوامعی که فرصت انجام این کار را ندارند، حمایت شود.
پارک همچنین این احساس را به این شکل بیان میکند: قدردانی فرهنگی به معنی حمایت از طراحان بومی و کار مستقیم با جوامع بومی برای حمایت و حفظ هنر و دانش آنها است.
طراحان جدید فیشن بومی صدای خود را به گوش میرساند و کلیشههایی را که فیشن بومی در گذشته گیر کرده است، میشکند.
مالئو میگوید: اگر یک مشتری به استایلها یا طرحهای معین علاقمند باشد و نمیخواهد از برندهایی که از جوامع بومی دزدی میکنند خریداری کند، میتواند مستقیماً با طراحان بومی تماس بگیرد. اگر شما در پلت فورمهای آنلاین جستجو کنید، خواهید دید که گزینههای زیادی وجود دارد.