بزرگترین اقتصاد اروپا به دلیل مواجهه با بادهای مخالف در چندین جبهه متفاوت، تحت فشاری بی سابقه قرار دارد. آیا جرمنی قادر به سازگاری و تأمین موقعیت جهانی خود خواهد بود؟
دینامیکهای سریعاً در حال تغییر تجارت جهانی، اقتصادهای مبتنی بر صادرات مانند جرمنی را عمیقاً متاثر میسازد.
با انتخاب مجدد دونالد ترامپ به عنوان رئیس جمهور امریکا، احتمال بالا رفتن تعرفهها، تهدید قابل توجهی برای ثبات اقتصادی جرمنی است.
جرمنی برای دههها به شدت به ایالات متحده به عنوان یک شریک تجاری بزرگ وابسته بوده، اما این وابستگی به طور فزایندهای آسیب پذیریهای بزرگترین اقتصاد اروپا را برملا میکند.
ایالات متحده همچنان بزرگترین وارد کننده کالاهای جرمنی است. در سال 2023، جرمنی به ارزش 157.9 میلیارد یورو به ایالات متحده کالا صادر کرد که حدود ده فیصد کل صادرات آن را تشکیل میدهد. این رقم ایالات متحده را مخصوصاً برای سکتورهای موتر و صنعتی جرمنی به یک بازار ضروری تبدیل میکند.
اما تعرفههای پیشنهادی ترامپ - تا 25 فیصد برای واردات از کانادا و مکزیک، 10 فیصد برای کالاهای اروپایی و 60 فیصد برای کالاهای چینی- میتواند جایگاه جرمنی را در این بازار بحرانی به طور جدی تضعیف کند.
اگر ترامپ تهدیداتش را عملی کند، ممکن است صادرات جرمنی به امریکا تا 15 فیصد کاهش یابد.
سکتورهای موتر و صنعتی که ستون اقتصاد جرمنی را تشکیل میدهند، بیشترین آسیب را خواهند دید. صنعت موتر جرمنی، بخش کلیدی موفقیت اقتصادی آن، ممکن برای بدست آوردن سهم بازار در ایالات متحده تلاش کند.
اقتصاد دانان هشدار میدهند که این اقدامات محافظه کارانه میتواند نه تنها جرمنی، بلکه اروپا را در کُل به رکود اقتصادی سوق دهد.
موریتز شولاریک، رئیس انستیتوت کیل برای اقتصاد جهانی (IfW)، تاثیرات بالقوه ویرانگر چنین تعرفهها را بالای اقتصاد جرمنی برجسته ساخت.
در ضمن، وزیر اقتصاد فدرال، رابرت هابک خواستار گفتگو شده و اظهار داشت که اتحادیه اروپا باید به یک شیوه متحد به این موضوع پاسخ دهد.
بزرگترین نگرانی از تهدید ترامپ برای وضع تعرفه تا 60 فیصد بالای کالاهای چینایی سرچشمه میگیرد. این نه تنها چین، بلکه اروپا و جرمنی را با مختل کردن زنجیرههای تامین جهانی متاثر خواهد ساخت. این محدودیتها میتواند هزینههای تولید را افزایش داده و جایگاه جرمنی را در تجارت بینالمللی تضعیف کند.
اگر سیاستهای حفاظتی ترامپ به نتیجه برسد، میتواند به طور قابل توجهی به روابط جرمنی با مهمترین شریک تجاری آن آسیب رسانده و این کشور را به سمت رکود سوق دهد.
افزایش فشارهای اقتصادی
در جبهه داخلی، جرمنی با چالشهای اقتصادی اضافی روبرو است. تورم همچنان در حال افزایش است و اخراجهای دسته جمعی توسط شرکتهای بزرگ، اقتصاد را بیشتر بی ثبات میسازد.
انتظار میرود که قیمتهای کالاها و خدمات تا نومبر 2024، سال به سال بیشتر از دو فیصد افزایش یابد که قدرت خرید مصرف کننده را از بین برده و رشد اقتصادی را آهسته میسازد.
در ضمن، شرکتهای پیشتاز جرمنی کاهش چشمگیر نیروی کار را اعلام میکنند.
فولکس واگن قصد دارد تا سه فابریکه را ببندد و هزاران کارگر را اخراج کند. غول صنعت فولاد، تیسنکروپ هدف دارد تا تقریباً 11,000 وظیفه را تا سال 2030 کاهش دهد. دویچه بان در نیمه اول سال 2024 تقریبا 1.2 میلیارد یورو زیان گزارش داده است و قصد دارد تا سال 2029 حدود 30,000 کارگر را کاهش دهد.
بوش 5,500 کاهش وظیفه اضافی را اعلام کرد. در مجموع، این اخراجها از 120,000 وظیفه تجاوز میکند که رقابت اقتصادی جرمنی را بیشتر تضعیف کرده و تردید را افزایش میدهد.
جرمنی همچنان با یک چالش جمعیتی روبرو است: یک جمعیت پیر منجر به کمبود جدی کارگران ماهر میشود. برای حفظ رشد اقتصادی و ثبات سیستمهای امنیت اجتماعی خود، جرمنی به طور فزایندهای به کارگران خارجی وابسته است.
اما جذب و حفظ استعدادهای بینالمللی نیاز به رفع موانع ساختاری دارد تا اطمینان حاصل گردد که جرمنی منحیث یک مقصد جهانی برای مسلکیهای ماهر، رقابتی باقی میماند.
برای دستیابی به این هدف، جرمنی باید سیاستهای فراگیری را اتخاذ کند که کارگران خارجی را جذب و ادغام کند.
نژادپرستی و بیگانه هراسی به وجهه بینالمللی کشور آسیب رسانده و مانع ادغام موفقانه استعدادهای خارجی میشود.
مبارزه با تبعیض و تقویت انسجام اجتماعی برای ثبات اقتصادی و اجتماعی جرمنی ضروری است.
پروسههای سریع ادغام همچنان به کارگران خارجی کمک خواهد کرد تا به اقتصاد و سیستمهای آموزشی بشکل موثرتر کمک کنند.
دیجیتالی سازی و نوآوری باید نقش مهمتری را در تحریک بازار کار بازی کند. پیشرفتهای تکنالوژیکی پیشرفته به ویژه در بخشهای صنعتی و خدماتی، فرصتهایی را برای کارگران داخلی و خارجی ایجاد خواهد کرد.
یک بازار کار آینده نگر تکنالوژیکی رقابت جهانی جرمنی را تقویت بخشیده و آن را به یک مقصد جذاب تر برای مسلکیهای ماهر در سراسر جهان تبدیل خواهد کرد.
یک قدم مهم دیگر، کاهش موانع بیروکراتیک است. پروسههای طولانی و پیچیده جواز کار اغلب اوقات بسیاری از افراد ماهر را که ترجیح میدهند در کشورهای دیگر کار کنند، از این تصمیم بازمیدارد.
ساده سازی این طرزالعملها موقعیت جرمنی را در بازار جهانی کار بهبود بخشیده و آن را رقابتیتر میسازد.
تفکر مجدد در مورد وابستگیهای تجارتی
چین در سالهای اخیر برای تقویت اقتصاد خود در برابر شوکهای خارجی گامهای قابل توجهی برداشته است.
در سال 2000، تقریباً 48 فیصد تجارت چین با کشورهای G7 بود؛ در سال ۲۰۲۴ این رقم به ۳۰ فیصد کاهش یافت.
به همین ترتیب، تجارت با ایالات متحده نیز به طور قابل توجهی کاهش یافته است. در حالی که چین در سال ۲۰۲۲ به ارزش ۵۳۶ میلیارد دالر کالا به امریکا صادر کرده، این رقم در سال ۲۰۲۳ ۲۰ فیصد کاهش یافته است.
برای جبران این زیانها، چین روی معاملات تجارتی در بازارهای نوظهور و سرمایه گذاری در زیربنا تمرکز کرده است.
این تنوع استراتیژیک یک درس باارزش را برای جرمنی ارائه میکند.
وابستگی سنگین این کشور به تجارت با ایالات متحده و چین، این کشور را در معرض خطرات مهم اقتصادی قرار میدهد.
با ایجاد روابط قوی تر با بازارهای نوظهور در افریقا، آسیای جنوب شرقی و امریکای جنوبی، جرمنی میتواند آسیب پذیریهای اقتصادی خود را کاهش دهد.
اما چنین تغییری باید با سرمایه گذاری های محکم در دیجیتالی شدن و انرژی پایدار برای تضمین یک چارچوب اقتصادی مدرن و انعطاف پذیر حمایت شود.
با الهام گرفتن از رویکرد چین، جرمنی میتواند موقعیت خود را در عرصه تجارت جهانی تقویت کرده و آینده اقتصادی خود را بهتر تضمین کند.
پتانسیل همکاری جرمنی - تورکیه
جستجوی جرمنی برای تنوع اقتصادی میتواند از تقویت روابط با تورکیه بهرهمند شود.
تورکیه با موقعیت جغرافیوی استراتیژیک، نیروی کار پویا و زیربنای صنعتی به سرعت در حال توسعه، یک شریک امیدوار کننده برای اهداف اقتصادی جرمنی است.
صنایع تورکیه، به ویژه در بخشهای موتر، تکنالوژی و انرژی، با نیازهای جرمنی مطابقت دارند و میتوانند به طور موثر زنجیرههای تامین را تکمیل کنند.
برعلاوه، اتحادیه گمرکی بین تورکیه و اتحادیه اروپا برای جرمنی کاهشهای قابل توجهی در هزینهها و موثریتهای لوجستیکی را فراهم میسازد که سبب افزایش بیشتر پوتانسیل همکاری میشود.
مسیر قوی رشد اقتصادی تورکیه فرصتهای مهمی را برای کمک به شبکه تجارت جرمنی فراهم میسازد.
همکاری بهبود یافته جرمنی-تورکیه نه تنها رقابت جرمنی را در بازارهای جهانی افزایش خواهد داد، بلکه تنوع حیاتی را برای کاهش خطرات اقتصادی نیز فراهم خواهد کرد.
فراتر از حوزه اقتصادی، این همکاری ظرفیت ایجاد روابط سیاسی نزدیک را دارد و راه را برای یک رابطه دوجانبه قویتر و استراتژیک تر هموار می کند.
جرمنی در یک مقطع حساس قرار دارد و برای مقابله با چالشهای اقتصادی خود و همسو شدن با پویاییهای در حال تغییر تجارت جهانی، نیاز به تحول فوری استراتژیک دارد.