Καθώς η χρονιά πλησιάζει στο τέλος της, οι σφοδρές επιθέσεις του Ισραήλ κατά των Παλαιστινίων στη Γάζα μαίνονται καθώς συνεχίζονται και οι επιθέσεις στην κατεχόμενη Δυτική Όχθη. Εντωμεταξύ, δεν υπάρχει καμία ένδειξη για κατάπαυση του πυρός μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας, με την παρατεταμένη σύγκρουση τους να παραμένει ανεπίλυτη.

Στη Γάζα και την κατεχόμενη Δυτική Όχθη, η αιματοχυσία έχει φτάσει σε πρωτοφανή επίπεδα. Πάνω από 35.000 Παλαιστίνιοι σκοτώθηκαν το 2024, σηματοδοτώντας τη φονικότερη χρονιά από την έναρξη της ισραηλινής εισβολής και της σιωνιστικής επίθεσης το 1948. Στην Ουκρανία γράφτηκε, επίσης, το πιο αιματηρό κεφάλαιο, με 67.000 νεκρούς να καταγράφονται και από τις δύο πλευρές της σύγκρουσης.

Στο Λίβανο, μια εύθραυστη κατάπαυση του πυρός 60 ημερών μεταξύ της Χεζμπολάχ και του Ισραήλ βρίσκεται σε ισχύ από τα τέλη Νοεμβρίου. Ωστόσο, σχεδόν 4.000 Λιβανέζοι έχουν ήδη σκοτωθεί φέτος και η κυβέρνηση Νετανιάχου έχει παραβιάσει επανειλημμένα την κατάπαυση του πυρός με στοχευμένα πλήγματα με διάφορες προφάσεις.

Σε μια αναπάντεχη τροπή των γεγονότων στη Συρία στα τέλη Νοεμβρίου, μια απροσδόκητη επίθεση της αντιπολίτευσης ανέτρεψε απότομα το καθεστώς Άσαντ ύστερα από 11 ημέρες έντονης εκστρατείας. Έκτοτε, η κατάσταση στη χώρα παραμένει σε μεγάλο βαθμό ασυνήθιστα ήρεμη, παρά τη μακρά ιστορία καταπίεσης του Μπάαθ.

Σε γενικές γραμμές, το 2024 ήταν μια αιματηρή χρονιά, με 233.000 νεκρούς, μία αύξηση της τάξης του 30% σε σύγκριση με το προηγούμενο χρόνο, σύμφωνα με το πρόγραμμα Armed Conflict Location and Event Data (ACLED). Οι θανατηφόρες πράξεις βίας διπλασιάστηκαν από το 2019, αφήνοντας έναν στους οκτώ ανθρώπους εκτεθειμένο σε συγκρούσεις. Μεταξύ αυτών, οι Παλαιστίνιοι αντιμετωπίζουν «το υψηλότερο επίπεδο βίας», σύμφωνα με το ACLED.

Ακολουθεί μια περίληψη των εξελίξεων του έτους σε τέσσερις μεγάλες συγκρούσεις: Γάζα, Λίβανος, Ουκρανία και Συρία.

Επίθεση στη Γάζα

Το έτος 2024 αποτελεί το πιο οδυνηρό κεφάλαιο στην ιστορία των παλαιστινιακών δεινών, ξεπερνώντας έναν αιώνα σιωνιστικής καταπίεσης και σφαγών.

Εν μέσω της αδυσώπητης βίας, υπάρχει μια αχτίδα ελπίδας για κατάπαυση του πυρός μεταξύ της Χαμάς και του Ισραήλ, καθώς οι διαπραγματευτές και από τις δυο πλευρές συναντώνται στο Κατάρ.

Την περασμένη εβδομάδα, ο Ισραέλ Κατς, ο Ισραηλινός υπουργός Άμυνας, περιέγραψε το τρέχον στάδιο των συνομιλιών ως «το πιο κοντινό που έχουν βρεθεί σε συμφωνία για ομήρους από την προηγούμενη συμφωνία», αναφερόμενος στη συμφωνία του Νοεμβρίου του 2023 που εξασφάλισε την απελευθέρωση περισσότερων από 100 Ισραηλινών ομήρων σε αντάλλαγμα για Παλαιστίνιους κρατούμενους.

Παρά τις εξελίξεις αυτές, οι αναλυτές παραμένουν επιφυλακτικοί αν η κατοχή της Γάζας από το Ισραήλ θα τερματιστεί. Πρόσφατο δημοσίευμα των New York Times αποκάλυψε ότι το Ισραήλ έχει κατασκευάσει 19 στρατιωτικές βάσεις σε ολόκληρο τον θύλακα που βρέχεται από τη Μεσόγειο. Επίσης, οι ισραηλινές δυνάμεις έχουν συγκεντρώσει στρατιωτικές δυνάμεις στην κεντρική Γάζα, χωρίζοντας ουσιαστικά τον θύλακα σε βόρεια και νότια περιοχή.

Ο Κάμελ Χάουας, Παλαιστίνιος καθηγητής, συγγραφέας και πολιτικός αναλυτής, θεωρεί την επέκταση του στρατιωτικού αποτυπώματος του Ισραήλ ως ένδειξη «παρατεταμένης» κατοχής. «Το Ισραήλ θα μείνει όπου θέλει, ποιος θα το διώξει από οποιοδήποτε τμήμα της Γάζας», είπε ο Χάουας στο TRT World, αναφερόμενος στην υποστήριξη των ΗΠΑ και της Δύσης προς το Τελ Αβίβ.

Λίγο μετά τις 7 Οκτωβρίου, η ισραηλινή ηγεσία είχε εκφράσει την πρόθεση να διώξει τους Παλαιστίνιους από τη Γάζα.

Αν και ο Χάουας διστάζει να αποκαλέσει τη συνεχιζόμενη επιχείρηση ως μια προσπάθεια για την πλήρη εξάλειψη των Παλαιστινίων από τη Γάζα, υποστηρίζει ότι το Ισραήλ «γρήγορα συνειδητοποίησε ότι με την υποστήριξη των ΗΠΑ και του Ηνωμένου Βασιλείου που είχαν, μπορούσαν να κάνουν τα πάντα».

Από τον Οκτώβριο του 2023, περισσότεροι από 45.000 Παλαιστίνιοι έχουν σκοτωθεί στις ισραηλινές επιθέσεις, συμπεριλαμβανομένων 14.500 παιδιών, και έχουν τραυματιστεί περισσότεροι από 106.000. «Σχεδόν το σύνολο των 1,1 εκατομμυρίων παιδιών στη Γάζα χρήζουν επείγουσας προστασίας και υποστήριξης ψυχικής υγείας», δήλωσε η εκτελεστική διευθύντρια της UNICEF Κάθριν Ράσελ, σε ανάρτηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Πόλεμος στην Ουκρανία

Το 2024 ήταν επίσης μια βίαιη χρονιά στις εχθροπραξίες μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας. Ενώ οι ρωσικές δυνάμεις είχαν το πάνω χέρι έναντι του Κιέβου, πετυχαίνοντας σημαντικές νίκες και προελαύνοντας σε όλη την ανατολική Ουκρανία, η κυβέρνηση του Βολοντιμίρ Ζελένσκι ξεκίνησε επίσης μια απροσδόκητη αντεπίθεση, καταλαμβάνοντας τμήματα της περιοχής του Κουρσκ στη Ρωσία, ως απάντηση στις εντεινόμενες επιθέσεις της Μόσχας.

Σύμφωνα με το ρωσικό υπουργείο Άμυνας, η Μόσχα κατέλαβε συνολικά σχεδόν 4.500 τετραγωνικά χιλιόμετρα ουκρανικού εδάφους το 2024, προελαύνοντας με ρυθμό 30 τ. χλμ. την ημέρα. Πρόσφατα, η Ρωσία προσέγγισε τη στρατηγική πόλη Πόκροβσκ στην ανατολική Ουκρανία, εδραιώνοντας τον έλεγχο της σε σημαντικές περιοχές.

Όμως την περασμένη εβδομάδα, μια δραματική εξέλιξη εκτυλίχθηκε στη Μόσχα, όταν μια έκρηξη κοντά στο Κρεμλίνο σκότωσε έναν κορυφαίο Ρώσο στρατηγό, τον Ιγκόρ Κιρίλοφ, ο οποίος ήταν επικεφαλής του ραδιολογικού, χημικού και βιολογικού τμήματος του στρατού. Η Ουκρανία ανέλαβε την ευθύνη για την επίθεση.

Όμως την περασμένη εβδομάδα, σημειώθηκε μια δραματική εξέλιξη στη Μόσχα. Ο κορυφαίος Ρώσος στρατηγός, Ιγκόρ Κιρίλοφ, ο οποίος ήταν επικεφαλής του ραδιολογικού, χημικού και βιολογικού τμήματος του στρατού σκοτώθηκε σε έκρηξη κοντά στο Κρεμλίνο. Η Ουκρανία ανέλαβε την ευθύνη για την επίθεση.

Σύμφωνα με τον Σεργκέι Μάρκοφ, Ρώσο πολιτικό επιστήμονα και πρώην σύμβουλο του Βλαντιμίρ Πούτιν, ο Κιρίλοφ βρέθηκε στο στόχαστρο όχι μόνο της Ουκρανίας αλλά και των Αμερικανών λόγω της εκστρατείας του Ρώσου στρατηγού κατά των χημικών και βιολογικών δραστηριοτήτων των ΗΠΑ στο ουκρανικό έδαφος. «Ήταν η εκδίκηση των Αμερικανών εναντίον του», είπε ο Μάρκοφ στο TRT World.

Κατά τη διάρκεια ομιλίας του, το 2022, ο Κιρίλοφ περιέγραψε τις δραστηριότητες του Πενταγώνου στην Ουκρανία ως μέρος μιας «βιτρίνας για παράνομη στρατιωτική και βιολογική έρευνα», κατηγορώντας μέλη του Δημοκρατικού Κόμματος των ΗΠΑ ότι χρηματοδοτούν δραστηριότητες βιολογικών όπλων στην Ουκρανία. «Θα ήθελα να αναφέρω έναν από τους βασικούς εργολάβους του Πενταγώνου που λαμβάνει χρήματα από το επενδυτικό ταμείο του Χάντερ Μπάιντεν, τη Metabiota», είχε πει.

Η Ουκρανία, από την πλευρά της, κατηγόρησε τον Κιρίλοφ ότι χρησιμοποίησε χημικά πυρομαχικά εναντίον του λαού της.

Το 2024 πραγματοποιήθηκε επίσης μια σημαντική ουκρανική διασυνοριακή επιχείρηση εναντίον της περιοχής Κουρσκ στη Ρωσία, σηματοδοτώντας αυτό που η Wall Street Journal περιέγραψε ως «την πρώτη ξένη εισβολή σε ρωσικό έδαφος από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο». Αυτή η επιχείρηση είχε ως στόχο να καταδείξει την ανθεκτικότητα του Κιέβου και την ανάγκη για συνεχή στρατιωτική υποστήριξη από τη Δύση παρά τη ρωσική προέλαση στην ανατολική Ουκρανία.

Το Κουρσκ, το οποίο είναι ιστορικής σημασίας διότι εδώ διεξήχθη η μεγαλύτερη μάχη τεθωρακισμένων κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο μεταξύ της ναζιστικής Γερμανίας και της Σοβιετικής Ένωσης, έγινε για άλλη μια φορά ένα συμβολικό πεδίο μάχης το 2024. Η επιχείρηση ήταν ένα σαφές μήνυμα από την κυβέρνηση Ζελένσκι προς τις χώρες του ΝΑΤΟ: Η Ουκρανία παραμένει ικανή να αντεπιτεθεί και αξίζει να την εφοδιάσουν με περισσότερα όπλα.

Ο πόλεμος του Ισραήλ στον Λίβανο

Φέτος, η ισραηλινή επιθετικότητα επεκτάθηκε πέρα από τη Γάζα, στον Λίβανο, ένα γειτονικό κράτος που έχει μείνει αντιμέτωπο με εισβολές και διασυνοριακές επιθέσεις από το Τελ Αβίβ επί δεκαετίες.

Η ισραηλινή εκστρατεία στον Λίβανο ξεκίνησε τον Σεπτέμβριο με εκρήξεις βομβητών και ασυρμάτων, μια μυστική τακτική στην οποία σκοτώθηκαν δεκάδες άνθρωποι και τραυματίστηκαν χιλιάδες άλλοι. Τον περασμένο μήνα, ο Πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου παραδέχτηκε ότι το Ισραήλ βρισκόταν πίσω από τις φονικές επιθέσεις.

Στη συνέχεια, το Ισραήλ εξαπέλυσε αεροπορικές επιδρομές στον Λίβανο, σκοτώνοντας κορυφαίους διοικητές της Χεζμπολάχ και ανώτερα πολιτικά στελέχη. Στα τέλη Σεπτεμβρίου, ο επί μακρόν ηγέτης της Χεζμπολάχ, Χασάν Νασράλα, σκοτώθηκε σε ισραηλινό χτύπημα, και στις αρχές Οκτωβρίου ο Χασέμ Σαφιεντίν, κορυφαίο στέλεχος της Χεζμπολάχ, ο οποίος αναμενόταν να διαδεχθεί τον Νασράλα.

Τον Οκτώβριο, ισραηλινές χερσαίες δυνάμεις εισήλθαν στον Λίβανο για πρώτη φορά μετά τη στρατιωτική συμπλοκή του 2006 μεταξύ της Χεζμπολάχ και του Τελ Αβίβ, σηματοδοτώντας την έκτη κατοχή του μικρού μεσογειακού κράτους από το σιωνιστικό κράτος. Στην ισραηλινή κατοχή και στις επιθέσεις σκοτώθηκαν χιλιάδες Λιβανέζοι και τραυματίστηκαν περισσότεροι από 16.000 άνθρωποι.

Στις 27 Νοεμβρίου, η Χεζμπολάχ και το Ισραήλ κατέληξαν σε συμφωνία κατάπαυσης του πυρός, καθώς και οι δύο πλευρές κήρυξαν νίκη για τους δικούς τους λόγους. Ωστόσο, η εύθραυστη εκεχειρία έχει αμαυρωθεί από περισσότερες από 200 παραβιάσεις των ισραηλινών δυνάμεων, σύμφωνα με τις λιβανικές αρχές.

Το τέλος του καθεστώτος Άσαντ

Παρά την κάθε είδους αιματοχυσία κατά τη διάρκεια του έτους, το 2024 σηματοδότησε επίσης το τέλος του αυταρχισμού του Μπάαθ στη Συρία, υπό την ηγεσία του Μπασάρ αλ-Άσαντ. Το καθεστώτος κρατήθηκε στην εξουσία με βία και καταπίεση. Περισσότεροι από 500.000 άνθρωποι σκοτώθηκαν και σχεδόν ο μισός πληθυσμός της χώρας εκτοπίστηκε κατά τη διάρκεια του βίαιου 13ετούς εμφυλίου πολέμου της Συρίας.

Οι ένοπλες αντικαθεστωτικές ομάδες, αν και δεν μπόρεσαν να καταγάγουν νίκη επί του καθεστώτος Άσαντ, το οποίο υποστηριζόταν από τη Ρωσία και το Ιράν, κατά τη διάρκεια του μακρού εμφυλίου πολέμου, τον οποίο πυροδότησε η Αραβική Άνοιξη το 2011, δεν παραδόθηκαν ποτέ. Αντίθετα, υποχώρησαν στην Ιντλίμπ, τη βορειοδυτική επαρχία της Συρίας, αντιστεκόμενοι στις επιθέσεις του καθεστώτος.

Στα τέλη Νοεμβρίου, ένοπλες αντικαθεστωτικές ομάδες με επικεφαλής την Χαγιάτ Ταχρίρ αλ-Σαμ (HTS) εξαπέλυσαν μια αστραπιαία επίθεση, η οποία με γρήγορη προέλαση σε όλη τη βόρεια Συρία, κατέλαβε το Χαλέπι, τη μεγαλύτερη πόλη της χώρας με αρχαία ιστορία. Στη συνέχεια, κινήθηκαν προς τη Χάμα, προπύργιο κάτα του Μπάαθ, η οποία ήταν αντιμέτωπη με καταπίεση από τη δεκαετία του 1960 στα χέρια της οικογένειας Άσαντ που κυβερνούσε τη χώρα.

Η ταχεία κατάληψη τόσο του Χαλεπίου όσο και της Χάμα, πόλεων που κατάφεραν να αποφύγουν τον έλεγχο των αντιπολιτευόμενων καθ' όλη τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου, σηματοδότησε την επικείμενη κατάρρευση του καθεστώτος Άσαντ.

Στις 8 Δεκεμβρίου, αντικαθεστωτικές ομάδες εισήλθαν στη Δαμασκό, την αρχαία πρωτεύουσα της Συρίας, χωρίς να συναντήσουν αντίσταση. Ο στρατός του καθεστώτος εξαφανίστηκε και ο Μπασάρ αλ-Άσαντ κατέφυγε στη Μόσχα, μαζί με την οικογένειά του.

Μετά την κατάρρευση του καθεστώτος, οι αντικαθεστωτικές ομάδες σχημάτισαν μια μεταβατική κυβέρνηση με επικεφαλής τον Μοχάμεντ αλ Μπασίρ, τον νέο πρωθυπουργό, και τον Αχμέντ αλ Σάρα, τον ηγέτη της HTS. Μέχρι στιγμής, έχουν επιτηρήσει μια ειρηνική, σε μεγάλο βαθμό, μεταβίβαση της εξουσίας, φέρνοντας μια αίσθηση ελπίδας σε ένα κατεστραμμένο από τον πόλεμο έθνος.

«Αυτό είναι ένα μήνυμα προς όλους τους καταπιεσμένους και τους επαναστάτες σε όλο τον κόσμο: Η αλήθεια θα θριαμβεύσει και ο λαός θα θριαμβεύσει παρά την αδικία και την αιματοχυσία», λέει ο Ομάρ Αλχαρίρι, ένας Σύριος δημοσιογράφος από την Νταράα. «Μην χάνετε την ελπίδα», δήλωσε στο TRT World.

Ενώ η αιματηρή σύγκρουση στη Συρία έχει φτάσει σε ένα σχετικά ειρηνικό τέλος, άλλες συγκρούσεις σε όλο τον κόσμο με πολύ μεγάλο κόστος σε ανθρώπινες ζωές συνεχίζονται χωρίς σημάδια λύσης στον ορίζοντα.

Ο εμφύλιος πόλεμος που μαίνεται μεταξύ του στρατού και μιας παραστρατιωτικής δύναμης στο Σουδάν εδώ και 20 μήνες, έχει δημιουργήσει τη μεγαλύτερη κρίση εκτοπισμού στον κόσμο και έναν λιμό που επεκτείνεται, αναγκάζοντας το 30% του πληθυσμού της χώρας να εγκαταλείψει τις εστίες του, σκοτώνοντας περισσότερους από 24.000 ανθρώπους.

Στη Μιανμάρ, η οποία διοικείται από στρατιωτική χούντα, έχουν κλιμακωθεί οι συγκρούσεις μεταξύ του στρατού και των αντιπολιτευόμενων δυνάμεων φέτος, ακόμη και μετά το ένταλμα που εξέδωσε το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο για τη σύλληψη του ανώτατου στρατιωτικού ηγέτη της χώρας.