Σε μια δραματική αλλαγή στην παγκόσμια αγορά στρατιωτικών μη επανδρωμένων αεροσκαφών, η Τουρκία βρέθηκε στην πρώτη γραμμή ως ο μεγαλύτερος προμηθευτής μη επανδρωμένων αεροσκαφών (UAV) και οπλισμένων μη επανδρωμένων αεροσκαφών στον κόσμο, σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση του Κέντρου για μια Νέα Αμερικανική Ασφάλεια (CNAS) με έδρα τις ΗΠΑ.

Αυτή η άνοδος έχει εκτοπίσει πρώην ηγέτες, όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες και το Ισραήλ, σηματοδοτώντας μια νέα εποχή στη διάδοση των μη επανδρωμένων αεροσκαφών.

Η έκθεση του CNAS, η οποία δόθηκε στη δημοσιότητα νωρίτερα αυτό το μήνα, υπογραμμίζει ότι από το 2018, η Τουρκία, η Κίνα και οι ΗΠΑ έχουν προβεί συνολικά σε 69 πωλήσεις οπλισμένων μη επανδρωμένων αεροσκαφών σε 40 διαφορετικές χώρες.

H Τουρκία από μόνη της αντιπροσωπεύει το εντυπωσιακό ποσοστό του 65% των εν λόγω πωλήσεων, με την Κίνα στο 26% και τις ΗΠΑ να ακολουθούν με μόλις 8%.

Τα τουρκικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη έχουν γίνει ο ηγέτης της αγοράς επειδή η Άνκαρα έχει εστιάσει στην ενίσχυση της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας της, λένε οι ειδικοί.

« Η ικανότητα της Τουρκίας να αναπτύσσει προηγμένα UAV είναι άμεσο αποτέλεσμα των προσπαθειών του αμυντικού της τομέα να ξεπεράσει τις προκλήσεις στην πρόσβαση σε ξένη τεχνολογία, ιδίως σε κρίσιμες στιγμές που παραδοσιακοί σύμμαχοι, όπως οι ΗΠΑ και το Ισραήλ, επέβαλαν περιορισμούς ή αρνήθηκαν την πώληση», σύμφωνα με τον Μουράτ Ασλάν, αναπληρωτής καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Hasan Kalyoncu.

Όταν πρωτοεμφανίστηκαν τα UAV, ήταν σχετικά απλά συστήματα που χρησιμοποιήθηκαν κυρίως για αναγνώριση, επιτήρηση και υποστήριξη πυρός, είπε ο Ασλάν.

«Με την πάροδο του χρόνου, ωστόσο, τα UAV μετατράπηκαν σε εξελιγμένες πλατφόρμες ικανές να μεταφέρουν διάφορα ωφέλιμα φορτία, γεγονός που αναβάθμισε σημαντικά τον ρόλο τους στον σύγχρονο πόλεμο.»

Η κυριαρχία της Τουρκίας στην παγκόσμια αγορά μη επανδρωμένων αεροσκαφών οφείλεται στην επιτυχία των αμυντικών εταιρειών της, συμπεριλαμβανομένων των Baykar, Roketsan και Aselsan, οι οποίες έχουν διαδραματίσει κρίσιμο ρόλο στην ανάπτυξη των στρατιωτικών μη επανδρωμένων αεροσκαφών της χώρας.

Ειδικότερα, το Bayraktar TB2 της Baykar έχει γίνει σύμβολο της τεχνογνωσίας της χώρας στα μη επανδρωμένα αεροσκάφη, καθώς χρησιμοποιήθηκε εκτενώς σε συγκρούσεις όπως ο πόλεμος του Καραμπάχ μεταξύ του Αζερμπαϊτζάν και της Αρμενίας.

Εκτός από το TB2, το μη επανδρωμένο αεροσκάφος Akıncı της Baykar είναι ένα πιο προηγμένο UAV μεγάλου υψομέτρου και έχει βελτιώσει περαιτέρω τη θέση της Τουρκίας στην αγορά ως κατασκευάστριας προηγμένων μη επανδρωμένων αεροσκαφών.

Ο δρόμος δεν ήταν καθόλου εύκολος

Αλλά η μετάβαση της Τουρκίας στην κορυφή δεν ήταν εύκολη, καθώς η χώρα αντιμετώπιζε προβλήματα στην προμήθεια εξαρτημάτων και αποφάσισε να κατασκευάσει τις δικές της μηχανές.

«Στη δεκαετία του 1990, όταν η Τουρκία επεδίωξε να αγοράσει ξένα UAV, όπως το ισραηλινό Heron, υπήρχαν αυστηροί επιχειρησιακοί περιορισμοί, συμπεριλαμβανομένης της ανάγκης τα συστήματα να τα χειρίζεται ισραηλινό προσωπικό αντί Τούρκοι χειριστές.»

Αυτή η εξάρτηση και οι καθυστερήσεις στη συλλογή πληροφοριών σε πραγματικό χρόνο από ξένα μη επανδρωμένα αεροσκάφη ώθησαν την Τουρκία να ξεκινήσει το δικό της πρόγραμμα παραγωγής UAV, σημειώνει ο αναπληρωτής καθηγητής.

Η Roketsan και η Aselsan, βασικοί παίκτες στον τουρκικό αμυντικό τομέα της Τουρκίας, έχουν επίσης συμβάλει στην άνοδο της χώρας.

Η Roketsan ειδικεύεται σε πυραυλικά συστήματα και την ολοκλήρωση όπλων για μη επανδρωμένα αεροσκάφη, ενώ η Aselsan επικεντρώνεται σε προηγμένα ηλεκτρονικά συστήματα αεροσκαφών, επικοινωνιών και ηλεκτρονικού πολέμου που ενισχύουν τις δυνατότητες των UAV. Μαζί με την Baykar, οι εταιρείες αυτές έχουν καθιερώσει την Türkiye ως ηγέτιδα στην παραγωγή μη επανδρωμένων αεροσκαφών υψηλής τεχνολογίας για στρατιωτική χρήση.

Το 2022, όταν έξι χώρες εισήλθαν για πρώτη φορά στην αγορά μη επανδρωμένων αεροσκαφών, όλες αποφάσισαν να προμηθευτούν το Bayraktar TB2 της Baykar, εδραιώνοντας την κυριαρχία της Τουρκίας.

Το Akıncı, ένα μη επανδρωμένο αεροσκάφος νεότερης γενιάς με μεγαλύτερη ικανότητα ωφέλιμου φορτίου και προηγμένους αισθητήρες, κερδίζει επίσης το διεθνές ενδιαφέρον, εδραιώνοντας την αυξανόμενη επιρροή της Τουρκίας στη στρατιωτική τεχνολογία.

«Οι ανάγκες της Τουρκίας σε UAV κάποτε καλύπτονταν από ξένους προμηθευτές. Ωστόσο, μετά από πολιτική απόφαση της τουρκικής κυβέρνησης στις αρχές της δεκαετίας του 2000, οι αμυντικές βιομηχανίες έκαναν σημαντικά βήματα για την αύξηση της εγχώριας παραγωγής», αναφέρει ανώτερο στέλεχος της Baykar.

«Αυτό επέτρεψε την ανάπτυξη μίνι-drones, τακτικών μη επανδρωμένων αεροσκαφών, επιθετικών μη επανδρωμένων αεροσκαφών και συστημάτων επιδρομής, τα οποία σήμερα εξυπηρετούν τις τουρκικές ένοπλες δυνάμεις και τις δυνάμεις επιβολής του νόμου.»

Καν’ το μόνος σου

Ένα σημαντικό βήμα στην παραγωγή των τουρκικών μη επανδρωμένων αεροσκαφών ήταν η δημιουργία εγχώριας τεχνικής και παραγωγικής ικανότητας.

Η Türkiye ξεπέρασε τις κρίσιμες προκλήσεις εφοδιασμού με τη διαφοροποίηση ή την τοπική παραγωγή των εξαρτημάτων, λέει ο Ασλάν.

«Παρά το εμπάργκο σε βασικά εξαρτήματα, η Τουρκία κατάφερε να δημιουργήσει μια πολλαπλασιαστική επίδραση στην παραγωγή, ειδικά αφού συνειδητοποίησε ότι η εξάρτηση από ξένα συστήματα δεν μπορούσε πλέον να εγγυηθεί την εθνική ασφάλεια.»

Η ανάπτυξη UAV όπως το ANKA, με το μοναδικό σχεδιασμό και τις δυνατότητες τους, σηματοδότησε μια σημαντική πρόοδο για την τουρκική αμυντική βιομηχανία της Τουρκίας, λένε οι ειδικοί.

Από το 2021 που ξεπέρασε την Κίνα, οι εξαγωγές μη επανδρωμένων αεροσκαφών της Τουρκίας αυξήθηκαν δραματικά. Η Baykar, η οποία έχει εξάγει το 83% της παραγωγής της από τις αρχές της δεκαετίας του 2000, κατέγραψε εξαγωγές ύψους 1,8 δισεκατομμυρίων δολαρίων το 2022.

Η μελέτη του CNAS επισημαίνει ότι η εποχή της κυριαρχίας των ΗΠΑ και του Ισραήλ στην αγορά των μη επανδρωμένων αεροσκαφών «έχει παρέλθει προ πολλού», δίνοντας τη θέση της σε οικονομικά αποδοτικές εναλλακτικές λύσεις από την Τουρκία, την Κίνα και το Ιράν.

Η τάση αυτή έχει αυξήσει δραματικά την παγκόσμια μεταφορά οπλισμένων μη επανδρωμένων αεροσκαφών, με την Τουρκία στην πρώτη γραμμή.

Με την Τουρκία να είναι κορυφαία κατασκευάστρια στρατιωτικών μη επανδρωμένων αεροσκαφών, με οδηγό τις Baykar, Roketsan και Aselsan, η άνοδος της αντικατοπτρίζει ευρύτερες αλλαγές στην παγκόσμια στρατιωτική ισχύ. Οικονομικά προσιτά, υπερσύγχρονα UAV όπως το Bayraktar TB2 και το Akıncı αναδιαμορφώνουν τον σύγχρονο πόλεμο, τοποθετώντας την Τουρκία ως βασικό παίκτη σε αυτόν τον κρίσιμο αμυντικό τομέα.

Ο Μουράτ Ασλάν από το Πανεπιστήμιο Hasan Kalyoncu λέει ότι η παραγωγή ενός οπλισμένου UAV δεν αφορά μόνο την ίδια την πλατφόρμα, αλλά και τα πυρομαχικά και τα συστήματα ελέγχου που το συνοδεύουν.

«Η Roketsan διαδραμάτισε κρίσιμο ρόλο αναπτύσσοντας προηγμένα πυρομαχικά, ενώ η Aselsan παρείχε ηλεκτρική και ηλεκτρονική υποστήριξη και η Havelsan συνεισέφερε το απαραίτητο λογισμικό.

Αυτές οι κρατικές αμυντικές εταιρείες έχουν διαδραματίσει πρωταγωνιστικό ρόλο στο σχεδιασμό των UAV, αλλά χωρίς την εγχώρια παραγωγή πυρομαχικών, η Τουρκία θα εξακολουθούσε να εξαρτάται από εξωτερικούς προμηθευτές.»