Overmatig gebruik van sociale media kan leiden tot verhoogde ontstekingsniveaus in het menselijk lichaam en symptomen veroorzaken zoals hoofdpijn, pijn op de borst en rugklachten, zo blijkt uit nieuw onderzoek.

Een groep onderzoekers van de Universiteit van Buffalo en de Ohio State University heeft een verband ontdekt tussen het gebruik van sociale media en een slechtere fysieke gezondheid.

In een peer-reviewed studie schrijven zij dat zij studenten hebben getest op C-reactief proteïne (CRP), een marker die wijst op ontstekingen als gevolg van een infectie. CRP-niveaus in het bloed van een persoon kunnen ook helpen bij het diagnosticeren van een chronische ontstekingsziekte of het bepalen van iemands risico op hart- en vaatziekten.

Uit het onderzoek bleek dat deelnemers die sociale media overmatig gebruikten, hogere CRP-niveaus hadden. Daarnaast ontdekten de onderzoekers dat hoe meer sociale media werden gebruikt, hoe meer lichamelijke klachten (zoals hoofdpijn, pijn op de borst en rugklachten) en bezoeken aan artsen en gezondheidscentra voor de behandeling van ziekten werden gerapporteerd.

“Het gebruik van sociale media is een integraal onderdeel geworden van het dagelijks leven van veel jonge volwassenen,” zegt David Lee, PhD, de eerste auteur van het artikel en assistent-professor communicatie aan het College of Arts and Sciences van de Universiteit van Buffalo. “Het is cruciaal dat we begrijpen hoe betrokkenheid bij deze platforms bijdraagt aan fysieke gezondheid.”

Lee en zijn collega’s schrijven in het tijdschrift Cyberpsychology, Behavior and Social Networking dat een recente enquête aangeeft dat “Amerikanen gemiddeld ongeveer 144 minuten per dag op sociale media doorbrengen – meer tijd dan ze besteden aan sporten, direct sociaal contact of eten.”

De onderzoekers vermelden ook dat Generatie Z (mensen geboren in de late jaren 1990 en vroege jaren 2000) bijzonder intensieve gebruikers van sociale media zijn, met ongeveer zes uur per dag besteed aan sms’en, online zijn en sociale media gebruiken. Zij rapporteren ook dat zij bijna constant online zijn.

Hoewel er veel studies zijn die zich richten op de impact van sociale media op psychologisch welzijn, zeggen de onderzoekers dat er weinig studies zijn die onderzoeken hoe het gebruik van sociale media verband houdt met fysieke gezondheid.

“Dit is verrassend”, schrijven ze, “gegeven de prevalentie van sociale media in het dagelijks leven en de nauwe band tussen psychologisch welzijn en fysieke gezondheid.”

De onderzoekers wijzen op enkele recente studies die zich hebben gericht op het gebruik van sociale media en fysieke gezondheid, die ook een verband suggereerden tussen de twee. Echter, deze onderzoeken waren grotendeels afhankelijk van zelfrapportage of richtten zich uitsluitend op het gebruik van één platform.

“Ons doel was om eerder onderzoek uit te breiden door te onderzoeken hoe het gebruik van sociale media op meerdere platforms verband houdt met fysieke gezondheidsuitkomsten, gemeten met biologische, gedrags- en zelfrapportagemethoden,” zegt Lee, een expert op het gebied van gezondheidsuitkomsten gerelateerd aan sociale interacties.

De onderzoekers stellen dat een mogelijke verklaring voor het verband tussen sociale media en fysieke gezondheid kan liggen in veranderde gezondheidsgewoonten.

Ze merken op dat verschillende studies suggereren dat intensief gebruik van sociale media de slaap kan beïnvloeden door de hoeveelheid en kwaliteit ervan te verminderen. Vooral bij mensen die sociale media overmatig gebruiken, kan dit leiden tot slechtere slaapkwaliteit en slapeloosheid. Slechte slaapkwaliteit of -kwantiteit leidt op zijn beurt tot een slechtere fysieke gezondheid, waaronder verhoogde risico’s op hart- en vaatziekten, hoge bloeddruk en vroegtijdige sterfte.

De auteurs schrijven dat dit perspectief aansluit bij de ‘displacement hypothesis’, die stelt dat “tijd besteed aan sociale media schadelijke effecten kan hebben door activiteiten te verdringen die gunstig zijn voor welzijn en gezondheid – zoals slapen, sporten of face-to-face interacties.”

Daarnaast speelt verhoogde stress door hyperconnectiviteit een rol. Meer stress kan leiden tot slechtere gezondheid, omdat het “het aantal en de ernst van lichamelijke klachten kan verhogen, de kans op infecties kan vergroten en de ernst van symptomen na blootstelling aan een verkoudheidsvirus en systemische ontstekingen kan verergeren.”

De onderzoekers testten hun hypothese dat intensief gebruik van sociale media verband houdt met slechtere fysieke gezondheid bij studenten, de leeftijdsgroep die het meest actief is op sociale media.

Ze lieten 251 studenten tussen de 18 en 24 jaar deelnemen aan het onderzoek. De deelnemers gaven bloedmonsters en vulden vragenlijsten in over hun fysieke gezondheid en het gebruik van sociale media op platforms zoals Facebook, Twitter, Snapchat en Instagram (deze platforms waren in 2017 het populairst).

De onderzoekers controleerden de antwoorden van de studenten met een andere enquête die “de validiteit mat door te bepalen in hoeverre deelnemers hun rol in het onderzoek serieus namen.”

“We konden een verband vaststellen tussen de hoeveelheid gebruik van sociale media en deze fysieke gezondheidsindicatoren,” zei Lee. “Hoe meer deelnemers sociale media gebruikten, hoe meer lichamelijke klachten ze ervoeren en hoe vaker ze naar de dokter gingen. Ze vertoonden ook hogere niveaus van chronische ontsteking.”

Volgens Lee is dit onderzoek slechts het begin van het begrijpen van de relatie tussen sociale media en fysieke gezondheid.

“Door te kijken naar een biologische marker in het bloed, konden we een relatief objectiever verband vinden tussen het gebruik van sociale media en fysieke gezondheid. Maar deze correlatie sluit niet uit dat slechte gezondheid het gebruik van sociale media beïnvloedt,” zegt Lee.

Lee voegt eraan toe: “In ons eerdere onderzoek ontdekten we dat mensen met een hoog zelfbeeld baat hadden bij het gebruik van sociale media, maar mensen met een laag zelfbeeld niet. Het effect kan dus genuanceerder zijn.”

“Er is nog werk aan de winkel,” zegt Lee. “Maar op dit moment wilde ik het woord verspreiden dat het gebruik van sociale media mogelijk verband houdt met belangrijke fysieke gezondheidsuitkomsten.”