Afgelopen maand was de warmste januari ooit gemeten, meldde Europa's klimaatmonitor donderdag, ondanks de verwachting dat koelere La Niña-condities een reeks recordbrekende wereldwijde temperaturen zouden temperen.

De Copernicus Climate Change Service meldde dat januari 1,75°C warmer was dan in pre-industriële tijden, waarmee een aanhoudende reeks van recordhoge temperaturen in 2023 en 2024 werd voortgezet. Dit wordt veroorzaakt door door de mens uitgestoten broeikasgassen die de mondiale thermostaat verder opstuwen.

Klimaatwetenschappers hadden verwacht dat deze uitzonderlijke periode zou afnemen nadat een opwarmend El Niño-evenement zijn piek bereikte in januari 2024 en de omstandigheden geleidelijk zouden verschuiven naar een tegenovergestelde, afkoelende La Niña-fase.

Maar de hitte blijft sindsdien op record- of bijna-recordniveaus hangen, wat een debat onder wetenschappers heeft aangewakkerd over welke andere factoren de opwarming naar de bovenkant van de verwachtingen kunnen drijven.

"Dit is wat het een beetje verrassend maakt... je ziet niet het verkoelende effect, of op zijn minst een tijdelijke rem, op de wereldwijde temperatuur die we hadden verwacht," zei Julien Nicolas, een klimaatwetenschapper van Copernicus, tegen AFP.

La Niña wordt verwacht zwak te zijn en Copernicus meldde dat de heersende temperaturen in delen van de equatoriale Stille Oceaan suggereren dat er sprake is van "een vertraging of stilstand in de overgang naar" het afkoelende fenomeen.

Nicolas gaf aan dat La Niña mogelijk volledig kan verdwijnen tegen maart.

Oceanische warmte

Afgelopen maand meldde Copernicus dat de wereldwijde temperaturen gemiddeld over 2023 en 2024 voor het eerst de 1,5 graden Celsius hadden overschreden.

Dit vertegenwoordigt geen permanente overschrijding van de langetermijndoelstelling van 1,5°C onder het Klimaatakkoord van Parijs, maar is wel een duidelijk teken dat de limiet wordt getest.

Wetenschappers waarschuwen dat elke fractie van een graad opwarming boven 1,5°C de intensiteit en frequentie van extreme weersomstandigheden zoals hittegolven, zware regenval en droogtes verhoogt.

Copernicus meldde dat het Arctische zee-ijs in januari een maandrecordlaagte bereikte, vrijwel gelijk aan 2018. Analyse uit de VS deze week plaatste het op de op één na laagste positie in die dataset.

Over het algemeen wordt verwacht dat 2025 niet de geschiedenisboeken zal ingaan zoals 2023 en 2024: wetenschappers voorspellen dat het het derde warmste jaar tot nu toe zal worden.

Copernicus gaf aan de oceaantemperaturen in 2025 nauwlettend te zullen volgen voor aanwijzingen over hoe het klimaat zich mogelijk zal gedragen.

Oceanen zijn een cruciale klimaatregelaar en koolstofput, en koelere wateren kunnen grotere hoeveelheden warmte uit de atmosfeer opnemen, wat helpt om de luchttemperaturen te verlagen.

Ze slaan ook 90 procent op van de overtollige warmte die wordt vastgehouden door de uitstoot van broeikasgassen door de mensheid.

"Deze warmte zal periodiek weer aan de oppervlakte komen," zei Nicolas.

"Ik denk dat dat ook een van de vragen is — is dit wat er de afgelopen paar jaar is gebeurd?"

De oppervlaktetemperaturen van de zeeën waren uitzonderlijk warm in 2023 en 2024, en Copernicus meldde dat de metingen in januari de op één na hoogste ooit waren.

"Dat is het puzzelende — waarom blijven ze zo warm," zei Nicolas.