Cricketfans maken zich op voor de ICC Champions Trophy, een vierjaarlijks crickettoernooi dat in februari zal plaatsvinden. Het evenement zou oorspronkelijk volledig in Pakistan worden gehouden, maar India's weigering om zijn cricketteam daarheen te sturen vanwege 'veiligheidsredenen' kan resulteren in een hybride regeling.

De spanningen weerspiegelen de relatie tussen India en Pakistan, die in 2025 nog steeds diep verdeeld blijft.

Beide landen koesteren wantrouwen over elkaars rol in het bevorderen van door de staat gesponsorde terreur, terwijl Islamabad boos blijft over India's 'eenzijdige claims' in het door India bestuurde Kasjmir, dat nu zijn zesde jaar ingaat.

De spanningen worden verder versterkt door het ontbreken van bilaterale dialoog tussen de politieke leiders van beide landen. Zelfs multilaterale evenementen zoals de Shanghai Cooperation Organization-top van 2024 in Islamabad, bijgewoond door de Indiase minister van Buitenlandse Zaken Subramanian Jaishankar, hebben geen doorbraak voor vrede opgeleverd.

Te midden van het schijnbare gebrek aan politieke toenadering of dialoog tussen de twee landen, heeft de Verenigde Staten voorgesteld om 'sportdiplomatie' te gebruiken om de spanningen te verminderen. Washington benadrukte dat sport een belangrijke manier is om mensen met elkaar te verbinden en massa's aan beide zijden van de grens dichter bij elkaar te brengen.

Maar zou dit werken voor India en Pakistan? Laten we de feiten bekijken.

Meer potentieel dan belofte

Beide landen zijn sportgek. Duizenden mensen kijken wanneer hun landen deelnemen aan internationale competities zoals hockey. Maar qua kijkcijfers, fanbase en massale aantrekkingskracht blijft cricket de populairste sport.

Het spel met bat en bal, overgedragen door het Britse rijk in het subcontinent, wordt religieus gevolgd door miljarden fans. Een wedstrijd tussen India en Pakistan in de Cricket World Cup, Champions Trophy of een bilaterale serie genereert miljarden dollars aan inkomsten uit uitzendrechten en wordt vaak aangevuld met meer publieke betrokkenheid, zoals faninteracties en gastvrijheid van het gastland.

De geschiedenis laat zien dat wanneer de ene kant de andere bezoekt voor een toernooi, dit mensen dichter bij elkaar kan brengen. Dat was het geval in 2004 toen India Pakistan bezocht voor een bilaterale cricketserie.

Destijds werd Pakistan geregeerd door de militaire dictator Pervez Musharraf, die door India werd beschuldigd van verantwoordelijkheid voor de Kargil-oorlog tussen de twee landen in 1999. Toch vond de tour plaats vijf jaar na Kargil en werd gekenmerkt door een grote toestroom van Indiase fans naar Pakistan, waarbij velen hartverwarmende reacties van hun Pakistaanse gastheren ervoeren.

De kameraadschap die werd getoond, werd opgemerkt door de Indiase sportjournalist Sambit Bal, die sprak over fans die elkaars vlaggen op hun gezichten schilderden, juichten voor beide teams tijdens wedstrijden en Indiase fans die zagen hoe Pakistaanse taxichauffeurs en het gewone publiek vriendschap boden, waarbij kwesties zoals Kasjmir naar de achtergrond verdwenen.

De media aan beide kanten behandelen sportevenementen met groot enthousiasme. De berichtgeving helpt het nationalisme aan te wakkeren en creëert het gevoel dat wedstrijden tussen India en Pakistan de ultieme cricketrivaliteit zijn.

De tour van 2004 werd ook de katalysator voor verdere bezoeken van het Pakistaanse cricketteam aan India en vice versa, met de tour van 2007 door Pakistan die vergelijkbare culturele uitwisselingen, gastvrijheid en contacten tussen mensen opleverde.

Maar sport kan slechts zoveel bereiken.

Politiek en spelbrekers

Als het gaat om de relaties tussen India en Pakistan, blijft er een opvallende kloof bestaan tussen gemeenschapsinteracties via sport en het officiële beleid van regeringen.

De geschiedenis staat vol met voorbeelden van terrorisme dat de relatie in gevaar bracht en politieke leiders die weigerden vrede te bevorderen, ongeacht wat het publiek, de spelers of sportfans denken.

Houd er rekening mee dat de succesvolle cricketserie van 2004 plaatsvond na zes jaar spanningen tussen de twee kernwapenstaten als gevolg van de Kargil-oorlog van 1999 en de aanval op het Indiase parlement in 2001. Gedurende deze periode werden cricketbanden opgeschort, terwijl politiek nationalisme en retoriek toenamen.

Zelfs toen sportieve doorbraken werden bereikt in 2004 en 2007, bleven brandpunten zoals de kwestie Kasjmir, territoriale geschillen en beschuldigingen van door de staat gesponsord terrorisme onopgelost.

Slechts een jaar na de tour van 2007 beschuldigde India de Pakistaanse inlichtingendienst ervan achter een bomaanslag op zijn ambassade in Kabul te zitten. Dit verdiepte het wantrouwen verder, verslechterde de relaties en wakkerde vijandigheden aan.

Bovendien, hoewel India en Pakistan verplicht zijn om tegen elkaar te spelen in internationale toernooien zoals de Wereldbeker en de Asia Cup, hebben dergelijke wedstrijden een beperkte impact buiten het verbeteren van de relaties binnen de diaspora, omdat ze de politieke retoriek of beleidsvorming tussen de twee landen niet aanpakken.

Politieke invloed op sportdiplomatie

De situatie is dit jaar verslechterd. Het toenemende hindoe-nationalisme in India en de inspanningen van premier Narendra Modi om Pakistan internationaal te isoleren, hebben invloed gehad op sportdiplomatie.

Met het multinationale toernooi van de International Cricket Council (ICC) in 2024, bekend als de Champions Trophy, dat gepland staat om in Pakistan te worden georganiseerd, is het vooruitzicht dat India Pakistan bezoekt met vijandigheid ontvangen door de Indiase regering.

Na weken van geruzie zullen India en Pakistan waarschijnlijk instemmen met een 'hybride model', waarbij India zijn wedstrijden speelt op neutrale locaties, zoals Dubai. Het model werd naar verluidt overeengekomen na aanhoudende druk van de BJP-regering om hun spelers niet naar Pakistan te laten reizen.

India beweert ongespecificeerde 'veiligheidszorgen' in Pakistan en beschouwt het als onveilig.

'Ze (de Indiase cricketbond) hebben gezegd dat er veiligheidszorgen zijn (in Pakistan) en daarom is het onwaarschijnlijk dat het team daarheen gaat,' zei een woordvoerder van het Indiase ministerie van Buitenlandse Zaken (MEA) eind vorige maand.

Opnieuw toont dit aan dat uiteindelijk regeringsbeslissingen, en niet de publieke opinie of de wens van spelers of fans, bepalen of bilaterale relaties kunnen verbeteren. De impasse op het politieke front blijft bestaan richting 2025, ondanks de vroege belofte van sportieve diplomatie.

In het licht hiervan is de Amerikaanse oproep om sportieve banden tussen India en Pakistan te bevorderen om spanningen te verminderen idealistisch. In plaats daarvan zou Washington de politieke leiders van beide landen moeten aansporen om conflictoplossingsdialogen aan te gaan om onderwerpen zoals Kasjmir en terrorisme politiek aan te pakken.

Met New Delhi dat het Indiase cricketteam niet toestaat om naar Pakistan te reizen voor de Champions Trophy en Pakistan dat met eigen verzet reageert, zijn er beperkingen opgelegd aan de al beperkte impact van contacten tussen mensen uit eerdere gevallen van sportdiplomatie.

De waarheid is dat sportdiplomatie de erfenis van oorlog en de verdeling die voortleeft in het collectieve geheugen van de twee kernwapenrivalen niet ongedaan kan maken.