Palestijnse verzetsstrijders hebben drie Israëlische gevangenen vrijgelaten in ruil voor honderden Palestijnse gevangenen die door Israël werden vrijgelaten, waarmee de laatste uitwisseling werd voltooid ondanks zorgen dat de wapenstilstand in Gaza op instorten stond.

Een journalist van AFP zag gemaskerde Hamas-strijders de gevangenen op een podium presenteren voor een menigte in de zuidelijke Gazastad Khan Younis.

De Israëlisch-Amerikaanse Sagui Dekel-Chen, de Israëlisch-Russische Sasha Trupanov en de Israëlisch-Argentijnse Yair Horn moesten verklaringen afleggen in een microfoon voordat ze werden overgedragen aan het Rode Kruis en teruggebracht naar Israëlisch grondgebied, na meer dan 16 maanden gevangenschap.

Met cadeauzakjes in hun handen, gegeven door hun bewakers, riepen de drie mannen, geflankeerd door strijders, op tot verdere uitwisselingen van gijzelaars onder de wapenstilstandsovereenkomst.

Kort daarna vertrok een bus met Palestijnse gevangenen uit de Israëlische Ofer-gevangenis en werd begroet door een juichende menigte in de bezette Westelijke Jordaanoeverstad Ramallah, aldus een journalist van AFP.

Meer bussen brachten gevangenen van een Israëlische gevangenis in de Negev-woestijn naar de Gazastrook, volgens een andere journalist van AFP.

De uitwisseling van zaterdag, de zesde sinds de wapenstilstand op 19 januari van kracht werd, vond plaats nadat Hamas had gedreigd de vrijlating van gijzelaars op te schorten vanwege vermeende Israëlische schendingen, terwijl Israël had gedreigd de oorlog te hervatten als dat gebeurde.

Van de 251 gijzelaars die tijdens de aanval van Hamas op Israël op 7 oktober 2023 werden gevangengenomen, blijven er 70 in Gaza, waaronder 35 waarvan het Israëlische leger zegt dat ze zijn overleden.

Volgende fase

Later op de dag bereikten honderden Palestijnen die door Israël waren vrijgelaten Khan Younis, in het zuiden van Gaza, waar ze overwinningsgebaren maakten en naar een jubelende menigte zwaaiden.

In de Westelijke Jordaanoever zei een vrijgelaten gevangene, Amir Abu Radaha: "Ik ben teruggekeerd naar mijn familie en ik ben opnieuw geboren, herboren."

Aangeklaagd voor het opzettelijk veroorzaken van de dood en lidmaatschap van een illegale organisatie, volgens de gegevens van het Israëlische ministerie van Justitie, had Abu Radaha bijna 32 jaar in de gevangenis doorgebracht.

Israël bevestigde dat het in totaal 369 gevangenen had vrijgelaten.

Volgens de Palestijnse Gevangenenclub, een belangenorganisatie, waren onder de vrijgelatenen 36 mensen die levenslange gevangenisstraffen uitzaten, waarvan 24 onder de voorwaarden van de wapenstilstand moesten worden gedeporteerd.

De gedeporteerden, met geschoren hoofden, arriveerden later per bus aan de Egyptische kant van de grens, zei een correspondent van AFP.

Op beelden die op Israëlische media werden uitgezonden, waren Palestijnse gevangenen te zien voorafgaand aan hun vrijlating, gekleed in sweatshirts met het logo van de gevangenisdienst, een Davidsster en de slogan: "We zullen niet vergeten en we zullen niet vergeven."

Onderhandelingen over een tweede fase van het staakt-het-vuren, bedoeld om stappen te zetten richting een permanent einde van de oorlog, worden naar verwachting volgende week gestart.

VS "moet Israël dwingen"

De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Marco Rubio, wiens land de grootste steun aan Israël verleent en een van de bemiddelaars van de wapenstilstand is, zal zaterdag laat in Israël arriveren voor verwachte gesprekken met premier Benjamin Netanyahu over de wapenstilstand.

Hazem Qassem, een woordvoerder van Hamas, zei in een verklaring na de vrijlating van gevangenen op zaterdag dat de Verenigde Staten "Israël moeten dwingen" om zich aan de wapenstilstand te houden "als het echt geeft om het leven van de gevangenen".

De Israëlische legerchef, luitenant-generaal Herzi Halevi, zei dat hoewel de inspanningen doorgaan om de resterende gevangenen naar huis te brengen, het leger "tegelijkertijd offensieve plannen voorbereidt".

Een Israëlische actiegroep, het Forum van Gijzelaars en Vermiste Families, waarschuwde in een verklaring tegen de "ineenstorting" van de deal.