Washington, DC — Vorige maand reed een boer in de noordwestelijke provincie Battambang in Cambodja met een vrachtwagen vol cassave over een landmijn op zijn boerderij. Hij kwam op slag om door een explosie die volgens functionarissen werd veroorzaakt door een antitankmijn die in de grond was geplaatst.

Zijn dood vond slechts enkele dagen plaats nadat twee ervaren Cambodjaanse mijnopruimers omkwamen tijdens het opruimen van mijnen op een rijstveld van een boer in de noordwestelijke provincie Oddar Meanchey, een gebied waar in de jaren tachtig hevige gevechten plaatsvonden tussen de Rode Khmer en de regering.

Zij behoren tot de duizenden slachtoffers die jaarlijks vallen door antipersoons- of antivoertuigmijnen in ongeveer 70 landen en gebieden waar nog steeds 110 miljoen actieve landmijnen een gevaar vormen voor mensenlevens.

Sinds de regering van Donald Trump echter besloot om haar mijnopruimingsprogramma’s wereldwijd voor 90 dagen op te schorten, worstelen veel internationale non-profitorganisaties in actieve of voormalige conflictgebieden met de vraag hoe ze de kostbare mijnopruimingsoperaties kunnen voortzetten. Dit geldt voor gebieden zoals de boerderijen in Cambodja, de ruige bergen van Afghanistan, de dichte bossen van de Democratische Republiek Congo en de koffieplantages van Colombia, zonder cruciale Amerikaanse financiering.

“Deze abrupte stopzetting bedreigt levensreddend werk in zwaar vervuilde landen zoals Oekraïne, Irak, Laos en andere,” vertelde een woordvoerder van de International Campaign to Ban Landmines - Cluster Munition Coalition (ICBL-CMC) aan TRT World.

“De impact zal ernstig en onmiddellijk zijn.”

ICBL-CMC is een wereldwijd netwerk van maatschappelijke organisaties die zich inzetten voor de eliminatie van willekeurige wapens.

De VS heeft sinds de Tweede Wereldoorlog tientallen landen gebombardeerd, maar is ook een wereldleider in mijnopruimingsinspanningen.

Van 2019 tot 2023 bedroeg de Amerikaanse steun bijvoorbeeld $1,2 miljard, wat 37 procent vertegenwoordigde van alle internationale financiering in die periode van vijf jaar. Alleen al in 2023 bedroeg de Amerikaanse bijdrage $309,8 miljoen, goed voor 39 procent van alle internationale steun.

Momenteel financiert de VS mijnopruimingsactiviteiten in meer dan 30 landen die getroffen zijn door mijnen en explosieve oorlogsresten (ERW). Deze activiteiten omvatten onder meer opruiming, voorlichting over explosieve gevaren, vernietiging van voorraden en hulp aan slachtoffers.

In 2023 ontvingen de volgende landen Amerikaanse financiering: Afghanistan, Angola, Armenië, Azerbeidzjan, Bosnië en Herzegovina, Cambodja, Colombia, Kroatië, DRC, Irak, Jordanië, Kosovo, Laos, Libanon, Libië, Marshalleilanden, Myanmar, Palau, Palestina, Rwanda, Servië, Salomonseilanden, Somalië, Zuid-Soedan, Sri Lanka, Syrië, Tadzjikistan, Thailand, Oekraïne, Vietnam, Jemen en Zimbabwe.

In Cambodja, Laos en Vietnam is de VS de grootste financier van mijnopruimingswerk.

In deze Zuidoost-Aziatische landen worden nog steeds niet-ontplofte bommen, waaronder clusterbommen, opgeruimd die tijdens de Vietnamoorlog meer dan 50 jaar geleden door Amerikaanse troepen zijn gedropt. Tijdens de 'schaduwoorlog' van 1964 tot 1973 liet de VS meer dan 2 miljoen ton bommen vallen op Laos, waarmee het land per hoofd van de bevolking het zwaarst gebombardeerde land in de geschiedenis werd.

De VS is ook de grootste financier in verschillende andere landen die dringend behoefte hebben aan voortdurende mijnopruiming, waaronder Oekraïne, Irak en Syrië.

“Al deze landen zullen worden getroffen. Programma’s die volledig afhankelijk zijn van Amerikaanse financiering zullen betekenen dat er geen mijnen of ERW worden verwijderd, dat ongelukken waarschijnlijker worden en dat mensen in vervuilde gebieden niet de informatie krijgen die ze nodig hebben om veilig te blijven,” aldus de woordvoerder van ICBL-CMC tegen TRT World.

Vlucht van mijnenruimingsexperts

ICBL-CMC gaf aan dat ook het slachtofferhulp-programma, dat protheses en andere essentiële zorg biedt aan overlevenden van landmijnen en ERW, zal worden stopgezet door de bevriezing van de Amerikaanse internationale hulp.

“Zelfs programma’s die gedeeltelijk door de VS worden gefinancierd, zullen aanzienlijke verstoringen ondervinden, omdat bepaalde activiteiten of sleutelpersoneel moeten stoppen. De beslissing van de VS zal duidelijk een nadelige impact hebben op de vele nationale medewerkers die werken voor mijnopruimingsorganisaties en die onvermoeibaar werken om het land vrij te maken,” voegde de woordvoerder toe.

ICBL-CMC waarschuwde dat de beslissing van de VS ook het einde kan betekenen voor mijnopruimers en ander personeel.

“In veel gevallen zullen zij zonder salaris komen te zitten en onzeker zijn over wanneer en of ze weer aan het werk kunnen. Als ze naar andere functies overstappen voordat de hulp wordt hervat, gaat hun expertise en de vele uren training verloren.”

Legacies of War, een in de VS gevestigde educatieve en belangenorganisatie die zich richt op de blijvende impact van de Amerikaanse oorlogen in Cambodja, Laos en Vietnam, uitte haar verbijstering over Trumps beslissing om de buitenlandse hulp te bevriezen. Aan TRT World vertelde de organisatie dat door de VS gefinancierde programma’s in 2022 alleen al meer dan 17.000 hectare land hebben vrijgemaakt en medische en revalidatiezorg hebben geboden aan meer dan 53.000 overlevenden van landmijnen en explosieve oorlogsresten.

“Met wereldwijd gemiddeld 15 slachtoffers per dag door explosieve oorlogsresten – waarvan ongeveer de helft kinderen – zijn deze opruimingsinspanningen cruciaal om levens te redden,” zei Sera Koulabdara, CEO van de organisatie, eraan toevoegend: “Deze kortzichtige beslissing zal rampzalige gevolgen hebben voor de meest kwetsbare gemeenschappen wereldwijd.”

Koulabdara, die zes jaar oud was toen ze met haar familie uit Laos naar de VS vluchtte, verwees naar een recent geval in het Zuidoost-Aziatische land waarbij een 36-jarige man omkwam door een 50 jaar oude explosief terwijl hij aan het koken was.

Met slechts ongeveer 10 procent van het land in Laos dat is vrijgemaakt van niet-ontplofte munitie (UXO), zei ze dat het risico op ongelukken hoog blijft.

“Laos kent gemiddeld 30-60 ongelukken per jaar. Het stopzetten van het werk kan leiden tot hogere ongevalscijfers en als er een ongeluk gebeurt, kan er geen hulp worden geboden door deze bevriezing van de financiering,” voegde ze eraan toe.

Ze verwees ook naar een jongedame in Laos die een vervolgafspraak met een arts nodig had vanwege een beenletsel dat ze opliep toen een niet-ontplofte bom afging. “Onze partner kon haar niet helpen. Anderen zullen zonder geld komen te zitten om hun personeel te betalen en lopen het risico opnieuw te moeten aannemen en trainen in het hoopvolle geval dat de bevriezing wordt opgeheven.”

Opgegroeid in Laos zag Koulabdara haar vader, Dr. Sith Koulabdara, talloze slachtoffers van clusterbomongelukken opereren, waaronder een klein meisje dat bij haar op school zat. Dit vormde haar passie om landmijnen wereldwijd opgeruimd te zien worden.

Ze zei dat Legacies of War brieven heeft gestuurd en vergaderingen heeft gehouden met de Amerikaanse regering, het Congres, het ministerie van Buitenlandse Zaken en Amerikaanse ambassadeurs in Laos, Cambodja en Vietnam over de bevriezing van de financiering.

“We hebben hen aangespoord om snel actie te ondernemen en deze beslissing terug te draaien,” zei ze, eraan toevoegend: “Een vrijstelling of snelle positieve herziening van mijnopruimings- en slachtofferhulp-programma’s is dringend nodig om opruimingsprofessionals terug te laten keren naar hun vitale levensreddende werk.”