Adidas schrapte onlangs de Palestijnse Bella Hadid uit zijn nieuwe sneakerscampagne en verwijderde afbeeldingen van het model uit zijn advertenties. Daarmee gaf het toe aan de druk van de Israëlische regering en pro-Israëlische groeperingen in de VS.

Hadid is een uitgesproken tegenstander van de Israëlische bezetting van Palestina en heeft zich herhaaldelijk uitgesproken tegen het doden van onschuldige burgers in Gaza, terwijl Israël nog steeds oorlog voert in de enclave. Daarbij zijn al meer dan 39.000 mensen om het leven gekomen.

Op de advertenties op grote billboards in gebouwen in New York City en op de sociale media-accounts van de sneakergigant werd het Palestijns-Amerikaanse model gefotografeerd terwijl ze de onlangs opnieuw gelanceerde SL72-retrosneakers van Adidas droeg.

Het originele paar, onderdeel van de 'SL' (Super Light)-lijn van Adidas, was ontworpen om atleten een lichtgewicht sneakeroptie te bieden tijdens de Olympische Spelen van 1972 in München.

Tijdens het mega-sportevenement in West-Duitsland, kwamen elf Israëliërs om het leven in een inval tegen het Israëlische teamkwartier door de Palestijnse Zwarte September groep, waarbij een vuurgevecht met de politie plaatsvond. Vijf Palestijnen en een Duitse officier werden ook gedood tijdens de confrontatie.

Israëlische critici wezen al snel op de geschiedenis van de sneakers en beweerden dat de keuze van Adidas voor Hadid als gezicht van de campagne antisemitisch en 'mogelijk zelfs opzettelijk' was. Deze correlatie werd kennelijk getrokken op basis van de standpunten van het supermodel over de verwoestende oorlog van Israël in Gaza.

Bella Hadid als constant doelwit

Het is niet de eerste keer dat het supermodel het middelpunt is van beschuldigingen van antisemitisme.

In 2021, toen Hadid meedeed aan de kreet “Van de rivier tot de zee, Palestina zal vrij zijn” op haar Instagram Live, beschuldigde Israël’s officiële account op X, toen nog bekend als Twitter, haar ervan te pleiten voor het gooien van “Joden in de zee”.

"Wanneer beroemdheden als Bella Hadid pleiten voor het gooien van Joden in de zee, pleiten ze voor de afschaffing van de Joodse staat", aldus de tweet.

Na de controverse over de sneakeradvertentie beschreef hetzelfde account Hadid als "een half-Palestijns model met een geschiedenis van het verspreiden van antisemitisme en het oproepen tot geweld tegen Israëliërs en Joden". "Zij en haar vader promoten regelmatig bloedsprookjes en antisemitische samenzweringen tegen Joden", voegde de Israëlische post toe, waarbij Adidas met een vraagteken werd getagd.

Hadid is ook het doelwit geweest van pro-Israëlische organisaties.

"Dat ze een schoen lanceert ter nagedachtenis aan de Olympische Spelen, waarbij zoveel Joods bloed is vergoten, is gewoonweg te gek", aldus Sacha Roytman, directeur van de Combat Anti-Semitism Movement.

Het naziverleden van Adidas

Het duistere verleden van de schoenengigant is echter goed gedocumenteerd, met name de banden met Hitlers nazipartij.

Veel Duitse atleten droegen de Dassler-schoenen van Adidas tijdens de Olympische Spelen van 1936 in Berlijn. Deze spelen werden georganiseerd door Hitlers naziregime om de nadruk te leggen op de atletische superioriteit van de Ariërs ten opzichte van de wereld.

Destijds waren de medeoprichters van het merk, de broers Adi en Rudi, beiden lid van de nazipartij en ondertekenden hun brieven met "Heil Hitler", aldus "Sneaker Wars" van Barbara Smit, zoals geciteerd in een artikel van Time Magazine.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog stopten de gebroeders Dassler met de productie van sneakers om hun fabriek om te bouwen tot de productie van de Panzerchreck (Tankterreur), een antitankwapen dat was ontworpen om geallieerde tanks uit te schakelen.

Adidas heeft tot nu toe niets gezegd over zijn vroegere banden met de nazipartij. Op zijn officiële website vermeldt het sportkledingbedrijf niets over zijn geschiedenis voorafgaand aan 1949, het jaar waarin het officieel werd.

Kostbare ruzie met Kanye West

De banden van het multinationale bedrijf met nazi-Duitsland werden in 2022 ook al een punt van kritiek nadat het zijn partnerschap met de wereldberoemde rapper Kanye West beëindigde vanwege zijn antisemitische opmerkingen, een beschuldiging die hij toegaf. West, die nu door het leven gaat onder de naam Ye, kreeg zware kritiek toen hij in oktober 2022 tweette: "Ik ga death con 3 op JOODSE MENSEN … Jullie hebben met me gespeeld en geprobeerd iedereen die zich tegen jullie agenda verzet, op de zwarte lijst te zetten."

Adidas zei dat het verbreken van de banden met West het bedrijf $ 246 miljoen kostte in het eerste kwartaal van het jaar, waardoor de totale omzet met 1 procent daalde.

In maart 2024 maakte Adidas bekend dat het meer dan 150 miljoen dollar had gedoneerd of van plan was weg te geven aan groepen die antisemitisme bestrijden. Het geld kwam voort uit de verkoop van de aanvankelijk bevroren voorraad van de door West ontworpen Yeezy-sneakers.

Sommige critici vonden de reactie destijds echter 'te traag' en wezen erop dat het bedrijf de stap pas twee weken later zette.

Bekritiseerd als 'opzettelijk' Toen de advertentie van Bella Hadid werd uitgerold, beschuldigden velen Adidas ervan 'niet te hebben geleerd van fouten uit het verleden', terwijl anderen beweerden dat de campagne zo 'berekend en volkomen antisemitisch was dat het moeilijk te geloven is dat het een simpele vergissing was'.

Hadid zou sindsdien advocaten hebben ingehuurd om Adidas aan te klagen vanwege gebrek aan publieke verantwoording. Volgens bronnen die door de Amerikaanse entertainmentwebsite TMZ worden aangehaald, zei ze dat het bedrijf "een wrede en schadelijke campagne leidde."

Adidas reageerde op kritiek op de advertenties door te stellen dat het bedrijf “een onbedoelde fout heeft gemaakt.”

"We zijn ons ervan bewust dat er verbanden zijn gelegd met tragische historische gebeurtenissen - hoewel deze volledig onbedoeld zijn - en we verontschuldigen ons voor alle veroorzaakte onrust of leed", aldus het bedrijf in een verklaring, waarin werd aangekondigd dat het "de rest van de campagne zou herzien".

"We bieden ook onze excuses aan aan onze partners, Bella Hadid, A$AP Nast, Jules Koundé en anderen, voor de negatieve impact op hen, en we herzien de campagne", zo werd in de verklaring besloten.

Een staat die van genocide wordt beschuldigd

De controverse rond de Bella Hadid-advertentiecampagne vindt plaats op een moment dat Israël bij het Internationaal Gerechtshof wordt beschuldigd van genocide.

De retoriek van Israëlische functionarissen tijdens de verwoestende oorlog in Gaza bevat verwijzingen naar etnische zuiveringen. Sommige van die verwijzingen zijn afkomstig van Israëlische beleidsmakers, waaronder president Isaac Herzog, premier Benjamin Netanyahu en andere extremistische ministers in de extreemrechtse regering.

Op 9 oktober, twee dagen na de oorlog van Israël tegen Gaza na de grensoverschrijdende operatie van Hamas in de enclave, zei de Israëlische minister van Defensie Yoav Gallant: "We vechten tegen menselijke dieren", terwijl hij een "volledige belegering" van de belegerde enclave aankondigde, waarbij hij zei dat de Israëlische autoriteiten de elektriciteit zouden afsluiten en zouden voorkomen dat voedsel en brandstof het gebied binnenkwamen.

De Israëlische president Isaac Herzog zei op 14 oktober: "Er zijn geen onschuldige burgers in Gaza". Twee weken later citeerde de Israëlische premier Netanyahu een vers uit de Bijbel nadat hij had gezegd dat Israël niet zou instemmen met een staakt-het-vuren in Gaza.

"Jullie moeten onthouden wat Amalek jullie heeft aangedaan, zegt onze Heilige Bijbel", zei Netanyahu, eraan toevoegend: "We herinneren ons en we vechten ... onze soldaten maken deel uit van een erfenis van Joodse strijders die 3000 jaar teruggaat."

De Israëlische oorlog in Gaza is inmiddels al meer dan een jaar aan de gang en heeft tot nu toe meer dan 2 miljoen Palestijnen uit hun huizen verdreven, meer dan 39.000 mensen gedood – de meesten van hen vrouwen en kinderen – en meer dan 90.000 anderen gewond.

Kritiek op genocide of antisemitisme ?

De oorlog van Israël tegen Gaza heeft het langdurige debat over de definitie van antisemitisme en de vraag of kritiek op Israël neerkomt op anti-Joodse haatzaaiende taal, nieuw leven ingeblazen.

Sinds 7 oktober heeft Netanyahu herhaaldelijk critici van Israël of zijn beleid van antisemitisme beschuldigd. Hij gebruikte vurige retoriek om hen met de nazi's te vergelijken. Sommigen beweren dat dit de betekenis van de term zou verwateren.

Bella Hadid is slechts één van de velen die het slachtoffer zijn geworden van deze beschuldigingen, aangezien zij zich verzet tegen de Israëlische acties in de Palestijnse enclave.

“Niet alle kritiek op Israël is antisemitisch”, vertelde Tom Segev, een Israëlische historicus, aan persbureau AP.

"Op het moment dat je zegt dat het antisemitische haat is ... ontneem je de kritiek alle legitimiteit en probeer je het debat te smoren."