Սիրիական ռազմական հետախուզության աշխատակիցները, ովքեր ձերբակալել էին Ղազի Մուհամեդ ալ-Մուհամմադին, նրան ասացին, որ մոռանա իր անունը և ով լինելը:
Նրա թղթերը վերցրել են, ասել են՝ դու հիմա 3006 համարն ես։
Մուհամեդը հինգ ու կես ամիս անցկացրեց Ասադի ռեժիմի բանտերից մեկում՝ մահապատժի մշտական սպառնալիքի տակ կորցնելով 40 կիլոգրամ (88 ֆունտ):
Այն բանից հետո, երբ մեկ շաբաթ առաջ հակառեժիմային ուժերը տապալեցին Ասադի պարանոյիկ և դաժան կառավարությունը, Մուհամեդի նման բազմաթիվ նախկին բանտարկյալներ լույս են սփռել վերջին տասնամյակների ընթացքում սիրիացի ժողովրդի կրած հուսահատության խորքերի վրա: Սիրիայի հյուսիս-արևմուտքում գտնվող Հալեպի մերձակայքում գտնվող Սարմադայում վառարանի դիմաց բարձիկներին հենված նիհար Մուհամեդը իր նախկին անձի ստվերն է:
39-ամյա երիտասարդը երդվում է, որ երբեք չի զբաղվել Սիրիայում քաղաքականությամբ, և որ ինքը հասարակ առևտրական է, որը փորձում է իր եղբայրների հետ կապ հաստատել։
Դամասկոս կարճատև գործուղման ժամանակ նրան բռնեցին և քարշ տվեցին կենդանի դժոխք։
«Գալիս է մի պահ, երբ դու կորցնում ես ամբողջ հույսը», - ասում է Մոհամմեդը, ում մորուքն ու մուգ մազերը կարճ են կտրված:
«Վերջին ես ուղղակի ուզում էի մեռնել՝ սպասելով, թե երբ են մեզ մահապատժի ենթարկելու։ Ես գրեթե երջանիկ էի, քանի որ դա նշանակում էր, որ իմ տառապանքը կավարտվի»։
Նրանք, ովքեր նրան գերել էին, երբ նա այցելել էր մայրաքաղաք, «մուխաբարաթն» էին, ամենազոր հետախուզական լաքեյներն ու Ասադի ռեժիմի հարկադիր կատարողները:
Նրան ձեռքերը մեջքին սեղմած տարել են ընկերոջ՝ բժշկի ուղեկցությամբ։
«Դա հինգուկես ամիս առաջ էր», - ասում է Մուհամեդը: Նա չգիտի, թե ինչու է իրեն ձերբակալել, բայց կասկածում է, որ դա կարող է լինել այն պատճառով, որ նա գալիս է հյուսիսարևմտյան Իդլիբ նահանգից, որտեղ հակառեժիմային ուժերի կայծակնային առաջխաղացումը դեպի հարավ ստիպել է Ասադին փախչել դեկտեմբերի 8-ին:
Մուհամեդը ձեռնաշղթաներով և աչքերը կապած տեղափոխվել է Դամասկոսի բարձրակարգ Մազզե թաղամասում գտնվող կալանավայր, որտեղ գտնվում են դեսպանատները, ՄԱԿ-ի գրասենյակները և անվտանգության կենտրոնակայանը:
Նրան տարան շենքերի խորքը, և այնտեղ սկսվեցին ծեծը։
Նրան կախել էին դաստակներից
Առաջին մի քանի օրերին նրան դաստակներով կախել էին խցում գտնվող բարձր ձողից, ոտքերն անկարող էին դիպչել գետնին: Հետո իջեցրին, որ գոնե գետնին դիպչի։
Մուհամեդին ծեծել են և գրեթե ոչինչ չեն տվել ուտելու։ Նրա միակ շփումը պահակների հետ էր։
«Ինձ ասացին, որ խոստովանեմ, որ եղբայրս միացել է ապստամբներին»,- ասաց նա։
«Ճիշտն ասած, ես նրանց ասացի այն, ինչ ուզում էին լսել, չնայած որ եղբայրս գործարար է, ով բարեգործական կազմակերպություն է ղեկավարում Սարմադայում»։
Նա ասաց, որ լսել է խոստովանությունների ճիչեր կանանց ու երեխաներից, ովքեր խոշտանգվել են իրենց սիրելիների աչքի առաջ:
Մոտ մեկ ամիս անց Մուհամեդին հանձնեցին ռազմական հետախուզությանը։ Նրան ասացին, որ այսուհետ նա կլինի միայն թիվ մեկ։
Նրան նետել են մոտ երկու մետր երկարությամբ, տղամարդու հասակով, 1,2 մետր լայնությամբ նեղ խուց։ Լույսի միակ աղբյուրը վերևում գտնվող լուսամուտն էր:
Խցում հոսանք չկար, հոսող ջուր չկար, և երբ նա կարիք ուներ զուգարանից օգտվելու, նրա խոսքով, պահակները ստիպել են նրան գնալ այնտեղ մերկ, կռացած և աչքերը հատակին հառած։
Նրան ծաղրել են՝ ասելով, որ մահապատժի է ենթարկվելու։
«Ձեր կոկորդը ոչխարի պես կճղվի, թե՞ կնախընտրեիք ձեր ոտքերից կախել, թե՞ ցցին գամել»:
Վերջում Մուհամեդը տեղյակ չէր, թե ինչ է կատարվում դրսում, քանի որ հակառեժիմային ուժերը 11 օր արագ առաջ էին շարժվում հյուսիսից, մինչդեռ Ասադի ուժերը լքեցին իրենց տանկերն ու այլ տեխնիկա:
«Փոխվել է»
«Մի գիշեր մեզ խցերից դուրս հանեցին ու իրար կապած շարեցին միջանցքում, երկու շարք՝ 14 բանտարկյալներից, առաջին անգամն էր, որ տեսնում էինք իրար ու մտածում էինք, որ մեռնելու ենք»,- ասաց նա։
Մոտ մեկ ժամ այնտեղ սպասելուց հետո նրանց պատահականորեն հետ են մղել խցեր։
«Ես ասացի, որ հիվանդ եմ և պետք է գնամ զուգարան, բայց ոչ ոք չեկավ», - ասաց Մուհամեդը:
«Հետո մենք լսեցինք ուղղաթիռների վայրէջք և թռիչք, կարծում եմ սպաներին տանելու համար»:
Մի քանի ժամ անց նրանց խցերի դռները կոտրել են, և հակառեժիմային ուժերը ազատել են նրանց։
«Ես տեսա, որ ռազմիկներ են հայտնվել, ես մտածեցի, որ երազում եմ»:
Մինչ Մոհամմեդը պատմում էր իր պատմությունը, 75-ամյա մայրը նստել էր նրա կողքին՝ խաղալով իր անորակի հետ։ Նա ոչ մի անգամ աչքը չի կտրել որդուց։
Նրան ոչ ոք չի ասել, որ իր որդուն ձերբակալել են։ Նա պարզապես անհետացավ։ Կարմիր խաչի միջազգային կոմիտեն ասում է, որ փաստագրել է Սիրիայում ավելի քան 35,000 անհետացումներ:
Ի տարբերություն շատերի, Մուհամեդի բախտը բերել է։ Նա վերադարձավ։
«Բայց նա փոխվել է», - ասաց նրա մայրը՝ Ֆաթիմա Աբդ ալ-Գանին: «Երբ ես նայում եմ նրան, կարծես նա իմ որդին չէ»:
Չնայած իր հերքումներին, նա ասաց, որ մղձավանջներ է տեսնում:
«Հուսով եմ, որ նրանք պատասխանատվության կենթարկվեն», - ասել է Մուհամեդը իրեն գերեվարողների մասին: Նա վստահ է, որ կարող է բացահայտել նրանցից երեքին:
