Այս կանաչ թեյի փոշին, որը խորապես արմատավորված է Ճապոնիայի հոգևոր ավանդույթներում, վերածվել է առողջության, շքեղության և սոցիալական մեդիայի վերջին անհրաժեշտ տարրի խորհրդանիշի։
Այսօր մենք կուսումնասիրենք այս երկակիությունը։ Ինչպես մաթչան՝ մի ժամանակ սուրբ և ծիսական, վերածվեց առողջապահական գլոբալ միտումի։ Եվ ի՞նչ է պատահում, երբ դարավոր պրակտիկաները բախվում են ժամանակակից միտումների հետ։
Մաթչայի ճանապարհը սկսվել է Թանգ դինաստիայի Չինաստանում՝ 618-907 թվականներին։ Բայց հենց Ճապոնիայում մաթչան վերածվեց թեյի մշակույթի անկյունաքարի։ Մաթչան առաջին անգամ ներկայացրել են բուդիստ վանականները, որոնք կանաչ թեյի հետ ծանոթացել էին Չինաստանում ուսման ընթացքում։ Նրանք թեյի սերմեր բերեցին Ճապոնիա, որտեղ մշակեցին թեյի տերևները նուրբ փոշու աղալու մեթոդը։ Դա դարձավ մաթչա. ի տարբերություն սովորական կանաչ թեյի, որտեղ տերևները թրմվում և դեն են նետվում, մաթչան թույլ է տալիս սպառել ամբողջ տերևը՝ առավելագույնի հասցնելով դրա սննդային արժեքը։
Սա զարգացավ դեպի ճապոնական թեյի արարողություն՝ չանոյու, մի պրակտիկա, որը տոնում է պարզությունն ու անկատարությունը։ Արարողության մեջ յուրաքանչյուր շարժում՝ թեյը հարելուց մինչև մատուցելը, դիտավորյալ է՝ ստեղծելով ներդաշնակության և ներկայության պահ։
Բայց հետո ինչ-որ բան փոխվեց։ Արևմուտքում մաթչան դարձել է առողջապահական շարժման խորհրդանիշ։ Այն պատրաստվում է րոպեների ընթացքում, հաճախ օշարակների և կաթի հետ՝ արևմտյան և ավելի ժամանակակից ճաշակներին հարմարեցնելու համար։ Անցել են ավանդական արարողության լռության և խորհրդածության օրերը։
Մաթչա լատտեն խմում են բազմաթասքինգի ժամանակ՝ Instagram-ում սքրոլ անելիս, ընկերների հետ զրուցելիս կամ էլ. նամակներին պատասխանելիս։
Եկեք մի պահ վերադառնանք հանգիստ ճապոնական թեյի սենյակ։ Պատկերացրեք ձեզ ծնկի եկած տատամի խսիրի վրա, շրջապատված խաղաղ անդորրով։ Հյուրընկալը զգուշորեն չափում է մաթչան բարակ բամբուկե գդալով, որը կոչվում է չաշակու։ Տաք ջուրը լցվում է թեյի թասի մեջ, և խառնուրդը հարվում է չասենով՝ նուրբ ձեռագործ բամբուկե հարիչով, որի բարակ ճկուն ատամները նման են ծաղկող ծաղկի։ Գործընթացը ճշգրիտ է և դիտավորյալ, ստեղծելով փրփրուն, հարուստ թեյ, որն ավելին է, քան պարզապես ըմպելիք. դա համատեղ, սրբազան ընծայաբերում է։ Յուրաքանչյուր կում խորհրդածություն է, դադարի պահ։
Այժմ արագ վերադառնանք Արևմուտքում մաթչայի ժամանակակից խենթությանը, որտեղ այն վերածվել է սոցիալական մեդիայի երևույթի։
Այս տեսանյութում Քորթնի Քարդաշյանը կանգնած է վառարանի մոտ, անփույթ պատրաստում է մաթչա լատտե՝ բացատրելով գործընթացը։ Նա խառնում է իր ըմպելիքը մեծ մետաղական հարիչով՝ խոսելով տեսախցիկի հետ։ Նրա գործընթացը շեշտադրում է հարմարավետությունը՝ արարողության փոխարեն։
Այսօր մաթչան այլևս չի տոնվում իր խորը մշակութային արմատների համար, այլ Instagram-ի համար հարմար գեղագիտական գրավչության և օրը սկսելու առողջապահական հնարք կամ տրենդային կենսակերպի աքսեսուար լինելու համբավի համար։ Դա ավելի շատ լայքերի մասին է, քան հարգանքի՝ հեռու իր արմատներից։
Մաթչայի ապրանքայնացումը այն դարձրել է միլիարդավոր դոլարների արժողությամբ արդյունաբերություն։ 2023-ից մինչև 2028 թվականը շուկան, ըստ կանխատեսումների, կաճի 3.8 միլիարդից մինչև ավելի քան 6 միլիարդ դոլար։
Բայց ահա խնդիրը. Արևմուտքում որպես "մաթչա" վաճառվող շատ բաներ Ճապոնիայից ծիսական որակի թեյ չեն։ Ավելի էժան, զանգվածային արտադրության տարբերակները հեղեղում են շուկան՝ ուշադրությունը որակից տեղափոխելով հարմարավետության վրա։
Աճող հանրաճանաչության հետ մեկտեղ, մաթչան այժմ վտանգված է դառնալու իր մշակութային արմատներից զրկված ապրանք՝ զոհ այն բանի, որը ոմանք անվանում են սննդային գաղութատիրություն։
Դարեր շարունակ մաթչայի մատուցումը խորհրդանշում էր հարգանք և կապ։ Ավանդական միջավայրում դա դանդաղեցնելու պահ է։ Այսօր այն հաճախ սպառվում է շտապ, նրա իմաստը նոսրացված է հեշթեգներով և ինֆլուենսերների հավանություններով։
Ուրեմն, ինչպե՞ս կարող ենք հաշտեցնել այս երկու աշխարհները՝ սրբազանն ու առևտրայնացվածը։
Որոշ թեյի բրենդներ աշխատում են պահպանել մաթչայի ամբողջականությունը՝ սպառողներին կրթելով դրա ծագման մասին։ Ավանդական պատրաստման վերաբերյալ սեմինարները ուժ են հավաքում, և ավելի ու ավելի շատ մարդիկ հետազոտում են մաթչան՝ լատտեից այն կողմ։
Եթե երբևէ ինքներդ ձեզ գտնեք մաթչա խմելիս կամ այս խորհրդանշական կանաչ երանգի նկարի կողքով սքրոլ անելիս, կանգ առեք... մի պահ վերցրեք խորհրդածելու համար... մտածեք, թե ինչպես կարող եք պատվել դրա պատմությունն ու ավանդույթը, նույնիսկ ժամանակակից կյանքի շտապողականության մեջ։
