იმ პირობებში, როცა პაკისტანი ცდილობს ხელი შეუწყოს საკუთარ ბარტერულ სავაჭრო შეთანხმებებს ავღანეთთან და ირანთან, მისი გამოცდილება რუსეთთან შეიძლება გახდეს სახელმძღვანელო სხვა სანქციებით დაზარალებულ ბაზრებთან ურთიერთქმედებისას.

ეს მოიცავს ნედლი ნავთობის, ბუნებრივი აირის, ბოსტნეულისა და სამრეწველო მანქანა-დანადგარების იმპორტის გზებს მიმდინარე ბარტერული ჩარჩოს გაფართოებით, და იმის უზრუნველყოფას, რომ სახელმწიფო და კერძო საკუთრების სუბიექტებს ჰქონდეთ საკმარისი მონაწილეობა მომავლის ვაჭრობაში.

შეზღუდვები

თუმცა, რუსეთ-პაკისტანის ბარტერული ვაჭრობის გაფართოებას გააჩნია საზღვრები.

მაგალითად, ეს წამყვანი შეთანხმება ვაჭრობის ღირებულებას ზღუდავს სასოფლო-სამეურნეო პროდუქციით, მაშინ როდესაც სხვა სექტორებში ღირებულების დამატებისთვის გაცილებით მეტია საჭირო.

ბარტერის დღეებისადმი შემოქმედებით ბრუნვაში, ფინანსურად გაჭირვებული პაკისტანი და სანქციებით დაზარალებული რუსეთი შეთანხმდნენ საქონლის გაცვლაზე, რომელიც არ მოითხოვს ფინანსურ გაცვლას.

ორმა ქვეყანამ ახლახან ხელი მოაწერა მნიშვნელოვან შეთანხმებას, სადაც რუსული კომპანია Astarta-Agrotrading მიაწვდის 20,000 ტონა მუხუდოს სანაცვლოდ იგივე რაოდენობის ბრინჯისა, რომელსაც მიაწოდებს პაკისტანური Meskay & Femtee Trading კომპანია. სხვა პროდუქტებში შედის რუსული ოსპი, რომელიც გაიცვლება პაკისტანურ მანდარინსა და კარტოფილზე.

„არსებობს ორ ქვეყანას შორის ვაჭრობის გაზრდის დიდი პოტენციალი, და დღეს აღვნიშნავთ ახალი ორმხრივი ურთიერთობების დასაწყისს რუსეთთან," განაცხადა პაკისტანის პრივატიზაციის მინისტრმა აბდულ ალიმ ხანმა პაკისტან-რუსეთის სავაჭრო და საინვესტიციო ფორუმზე ამ თვეში.

რუსეთი, რომელიც განიცდის გლობალურ ზეწოლას და შეზღუდვებს მის ფინანსურ ოპერაციებზე უკრაინაში ომის გამო, პაკისტანთან ვაჭრობაში ხედავს სანქციების გვერდის ავლის შესაძლებლობას.

შეთანხმება ასევე სთავაზობს შეღავათს პაკისტანს გაჭედილი ეკონომიკის პირობებში. ისლამაბადი მტკიცედ მიისწრაფის თავიდან აიცილოს მნიშვნელოვანი წნეხი თავის სავალუტო რეზერვებზე და ფინანსური გაცვლის გარეშე რუსეთთან ვაჭრობას მიიჩნევს ორივე მხარისთვის სარგებლიან გზად.

შეთანხმება, რომელიც ჩანს, რომ მოიცავს მრავალ დადებით და უარყოფით მხარეს, ასევე წარმოადგენს მაგალითს იმ ქვეყნებისთვის, რომლებიც ასევე ცდილობენ გაუმკლავდნენ მსგავს სანქციებსა და ფულადი ნაკადების პრობლემებს.

დადებით მხარეს წარმოადგენს ის, რომ აღნიშნული პარტნიორობა მნიშვნელოვან შესაძლებლობას იძლევა ათობით პაკისტანური კომპანიისთვის, რომლებსაც სურთ რუსეთთან ვაჭრობის დამყარება. შეთანხმებამდე ქვეყნებს შორის ვაჭრობა მინიმალური იყო. ტექსტილიდან და ტყავიდან მოყოლებული ლოჯისტიკით და ტურიზმით დამთავრებული, პაკისტანის ძირითადი საექსპორტო სექტორები მანამდე მოკლებული იყვნენ საშუალებას დაემყარებინათ სანქცია-უვნებელი სავაჭრო ურთიერთობები მოსკოვთან.

მაგრამ Astarta-Mekay-ის შეთანხმება იძლევა შესაძლებლობას გააფართოვონ ვაჭრობა საზღვრისპირა საბანკო არხებში ჩაურთველად, რაც იმას ნიშნავს, რომ პაკისტანის სასოფლო-სამეურნეო ტექნოლოგიების კომპანიებს შეუძლიათ გაცვალონ პროდუქტი დასავლური სანქციების დარღვევის შიშის გარეშე.

მკვეთრმა ეკონომიკურმა დაცემამ მნიშვნელოვანი შეზღუდვები შემოიღო პაკისტანის შემოსავლის გენერირების უნარზე და გამოიწვია კასკადური ეფექტი მომავლის იმპორტის გადახდაზე. ამის მიზეზი გაგრძელებული პოლიტიკური არასტაბილურობა იყო, მზარდი ინფლაცია და სახელმწიფო ვალის მშპ-სთან შეფარდების მატება.

იქიდან გამომდინარე, რომ ისლამაბადი ცდილობს გაზარდოს ორმხრივი ვაჭრობა რუსეთთან $4 მილიარდამდე მომდევნო ხუთ წელიწადში, მას შეუძლია სასოფლო-სამეურნეო პროდუქტების გამოყენება უფრო მეტი ექსპორტიორის დასაკავშირებლად რუსეთის ეკონომიკასთან, მნიშვნელოვანი წნეხის შეუქმნელად საკუთარ სავალუტო რეზერვებზე.

რეგიონულ დონეზე, ამ შეთანხმებამ შეიძლება ხელი შეუწყოს ორივე ქვეყნის უფრო ფართო სავაჭრო ინტერესებს.

აღსანიშნავია, რომ ისლამაბადი იზოლირებული შემთხვევა არ არის. მოსკოვი პრიორიტეტს ანიჭებს მსგავს სასოფლო-სამეურნეო სავაჭრო სქემებს თავის მთავარ სავაჭრო პარტნიორ ჩინეთთან და უკვე წარმოუდგენია მნიშვნელოვანი სახელმძღვანელო კომპანიებისთვის ბარტერული გარიგებების განსახორციელებლად.

იმ პირობებში, როცა პაკისტანი ცდილობს ხელი შეუწყოს საკუთარ ბარტერულ სავაჭრო შეთანხმებებს ავღანეთთან და ირანთან, მისი გამოცდილება რუსეთთან შეიძლება გახდეს სახელმძღვანელო სხვა სანქციებით დაზარალებულ ბაზრებთან ურთიერთქმედებისას.

ეს მოიცავს ნედლი ნავთობის, ბუნებრივი აირის, ბოსტნეული და სამრეწველო მანქანა-დანადგარების იმპორტის გზებს მიმდინარე ბარტერული ჩარჩოს გაფართოებით, და იმის უზრუნველყოფას, რომ სახელმწიფო და კერძო საკუთრების სუბიექტებს ჰქონდეთ საკმარისი მონაწილეობა მომავლის ვაჭრობაში.

შეზღუდვები

თუმცა, რუსეთ-პაკისტანის ბარტერული ვაჭრობის გაფართოებას გააჩნია საზღვრები.

მაგალითად, ეს წამყვანი შეთანხმება ვაჭრობის ღირებულებას ზღუდავს სასოფლო-სამეურნეო პროდუქციით, მაშინ როდესაც სხვა სექტორებში ღირებულების დამატებისთვის გაცილებით მეტია საჭირო.

ჩავიხედოთ ენერგეტიკის სექტორში. პაკისტანი ვერ გაზრდის ბარტერულ შეთანხმებას მსხვილ პოზიციებზე, მაგალითად რუსულ თხევად ბუნებრივ აირზე (LNG). ისლამაბადის ადგილობრივი მწარმოებლები იბრძვიან მასშტაბური ენერგეტიკული კრიზისის დასაძლევად და არ გააჩნიათ საექსპორტო პროდუქტი, რომელიც დააკმაყოფილებს რუსულ მოთხოვნებს. მეორე, სანამ პაკისტანი იქნება დამოკიდებული რუსულ ლოჯისტიკასა და სასურსათო სექტორის მიწოდებაზე ორმხრივი ვაჭრობის გასაზრდელად, ბარტერული ვაჭრობა სავარაუდოდ ვერ იქნება ორივე მხარისთვის ურთიერთსასარგებლო. პაკისტანის 2023 წლის ბიზნესიდან ბიზნესამდე (B2B) ბარტერული სავაჭრო მექანიზმის გაკვეთილები სათანადო პერსპექტივაში სვამს პოტენციურ შეზღუდვებს. მიუხედავად იმისა, რომ სავაჭრო ჩარჩო იყო შემოთავაზებული ირანისთვის, ავღანეთისა და რუსეთისთვის, პაკისტანის იმპორტზე დაფუძნებული ბარტერული მიდგომა კვლავ ეჭვქვეშ აყენებს რუსული კომპანიების დარწმუნებას. იმის დადგენა, თუ რა დონით შეცვლის სოფლის მეურნეობის ახალი შეთანხმება პაკისტანის საექსპორტო პერსპექტივებს, მომავლის კვლევის საგანი რჩება.

ცხადია, რომ პოლიტიკის პრიორიტეტები უნდა იყოს ორიენტირებული ექსპორტის ღირებულების ზრდაზე. ბოლოს და ბოლოს, 60-ზე მეტ პაკისტანურ კომპანიას სურს რუსეთთან ბარტერული ვაჭრობის გაღრმავება, მაგრამ მათი 500 მილიონი აშშ დოლარის საექსპორტო ღირებულებას არ გააჩნია კონკურენტუნარიანობა.

მაგალითად, ენერგეტიკის, წარმოების და სასუქების ინდურ კომპანიებს აქვთ პოტენციალი ინდოეთ-რუსეთის ვაჭრობა $300 მილიარდამდე გაზარდონ. ამრიგად, სოფლის მეურნეობის შეთანხმება იშვიათ შესაძლებლობას უქმნის პაკისტანს, ინვესტირება მოახდინოს აგრო-სასურსათო სექტორის საექსპორტო ბაზაში და შემოიტანოს მეტი კომპანია.

რუსეთის მაღალი დონის აგროტექნოლოგიური თანამშრომლობამ შეიძლება შემოგვთავაზოს გარკვეული გადაწყვეტილებები. მაგალითად, პაკისტანს შეუძლია გამოიყენოს რუსეთის მხარდაჭერა მექანიზებული მეურნეობისა და სხვა ჭკვიანი ტექნოლოგიების ტრანსფერებში მოსავლის წარმოების გასაზრდელად. ამან, თავის მხრივ, შეიძლება დადებითი გავლენა იქონიოს უახლოეს ექსპორტზე და ხელი შეუწყოს მომავალ კომპანიებს შორის ვაჭრობის სასოფლო-სამეურნეო პროდუქტების კალათის გაფართოებას.

საბოლოო ჯამში, შესაძლებლობები აჭარბებს ხარჯებს, როდესაც საქმე ეხება პაკისტანის ისტორიულ ბარტერულ შეთანხმებას რუსეთთან. მიუხედავად იმისა, რომ მას შეიძლება ჰქონდეს შეზღუდული გავლენა ვაჭრობის გაფართოებაზე, შეთანხმებას აქვს პოტენციალი ინფორმირდეს სხვადასხვა სასაქონლო ბირჟებზე სხვა სანქციებით დაზარალებულ ეკონომიკებთან, მათ შორის ირანთან და ავღანეთთან.

წყარო: TRT World