نشست سران کشورهای مستقل مشترک‌المنافع در تاریخ ۸ اکتبر به میزبانی روسیه در کاخ کرملین مسکو برگزار گردید. در اجلاس سران کشورهای مستقل مشترک‌المنافع که در کاخ کرملین به‌صورت محدود برگزار شد، ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه به همراه رؤسای جمهور آذربایجان، الهام علی‌اف، قزاقستان، قاسم جومارت توکایف، قرقیزستان، صادر جباراف، ترکمنستان، سردار بردی‌محمداف، ازبکستان، شوکت میرضیایف، بلاروس، الکساندر لوکاشنکو، تاجیکستان، امامعلی رحمان، نخست‌وزیر ارمنستان نیکول پاشینیان و سرگئی لاوروف، دبیرکل کشورهای مستقل مشترک‌المنافع حضور داشتند.
سران کشورهای عضو درباره مسائل مختلف بین‌المللی و منطقه‌ای تبادل نظر کردند و بر همکاری‌های چندجانبه تأکید داشتند.
سران کشورهای مستقل مشترک‌المنافع در نشستی در مسکو بر جلوگیری از وقوع جنگ جهانی دیگر تاکید کردند. رئیس‌جمهور روسیه، پوتین در این نشست، گفت: کشورهای مشترک‌المنافع سال آینده به طور مشترک هشتادمین سالگرد پیروزی شوروی بر آلمان در جنگ جهانی دوم را جشن خواهند گرفت.
او پیروزی در این جنگ را میراث مشترک همه کشورهای شوروی سابق دانست و در بیانیه‌ای از جامعه جهانی خواست تا از احیای فاشیسم، نازیسم و تلاش‌های منجر به آغاز جنگ جهانی جدید جلوگیری کنند.
این درحالی است به دنبال آغاز تهاجم روسیه به اوکراین، مسکو بارها کشورهای غربی را تهدید به واکنش هسته‌ای کرده است. کرملین تهاجم به اوکراین را زیر نام مقابله با گسترش ناتو و «نازی زدایی» دولت اوکراین موجه دانسته است.
مسکو به علت حمایت شماری از سیاستمداران اوکراینی از یک گروه استقلال‌طلبی اوکراینی متحد شوروی، حکومت این کشور را «نازی» توصیف می‌کند.
مشارکت کشورهای عضو در نظم جهانی چندقطبی
سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه، در جریان این نشست اعلام کرد که مرکز نظم جهانی چندقطبی در منطقه کشورهای مشترک‌المنافع در حال شکل‌گیری است و هیچ تهدیدی برای روابط بین کشورهای این سازمان وجود ندارد. وی با اشاره به مخالفت کشورهای عضو با تحریم‌های غربی، از اقدامات برای تقویت روابط تجاری و اقتصادی با شرکای استراتژیک خبر داد. لاوروف همچنین تأکید کرد که این تحریم‌ها بر اساس قوانین بین‌المللی نبوده و اقدامات برای مقابله با آن‌ها در چارچوب هنجارهای بین‌المللی پیش می‌رود.
انتخاب لاچین به‌عنوان پایتخت فرهنگی
الهام علی‌اف، رئیس‌جمهور آذربایجان، در این نشست اعلام کرد که شهر لاچین در سال ۲۰۲۵ به‌عنوان پایتخت فرهنگی کشورهای مستقل مشترک‌المنافع انتخاب خواهد شد. او با اشاره به تاریخچه این شهر که حدود ۳۰ سال تحت اشغال ارمنستان بود، به بازسازی آن پس از بازپس‌گیری اشاره کرد و اعلام کرد که انتخاب لاچین به‌عنوان پایتخت فرهنگی با استقبال مردم آذربایجان و ساکنان این شهر مواجه خواهد شد.
تعهد قرقیزستان به تقویت همکاری‌ها
صادر جباراف، رئیس‌جمهور قرقیزستان، در سخنان خود بر حمایت از همکاری‌های چندجانبه در چارچوب این سازمان تأکید کرد. او به اهمیت گسترش تجارت متقابل، توسعه همکاری‌های صنعتی و اجرای پروژه‌های مشترک در زمینه‌های کشاورزی و زیرساخت‌ها اشاره کرد. جباراف همچنین اعلام کرد که قرقیزستان در تمامی مراسم‌های بزرگداشت هشتادمین سالگرد پیروزی در جنگ جهانی دوم شرکت خواهد کرد و خواستار تقویت همکاری‌های مهاجرتی با روسیه شد.
پیشنهاد ازبکستان برای برگزاری نشست‌های اقتصادی
شوکت میرضیایف، رئیس‌جمهور ازبکستان، پیشنهاد داد که نشست شورای اقتصادی کشورهای مشترک‌المنافع در سال ۲۰۲۵ در تاشکند پایتخت این کشور برگزار شود. وی همچنین خواستار برگزاری مجمع توسعه نوآورانه در چارچوب نمایشگاه بین‌المللی صنایع در تاشکند شد. میرضیایف بر اهمیت همکاری‌های اقتصادی میان کشورهای عضو تأکید کرد و پیشنهاد برگزاری کنفرانسی درباره توسعه هوش مصنوعی در سمرقند را مطرح کرد. شوکت میرضیایف، اشاره کرد که در این نشست سران کشورهای مشترک‌المنافع درباره وضعیت فعلی و چشم‌انداز توسعه همکاری‌های چندجانبه تبادل نظر کرده و موضوعات مربوط به گفت‌وگوهای عملی در چارچوب این سازمان را بررسی کردند.
برنامه‌های تاجیکستان برای ریاست دوره‌ای
امامعلی رحمان، رئیس‌جمهور تاجیکستان، اعلام کرد که این کشور از سال ۲۰۲۵ ریاست دوره‌ای کشورهای مستقل مشترک‌المنافع را بر عهده خواهد گرفت و هدف آن آغاز توسعه فعالیت‌های این سازمان است. رحمان بر تقویت روابط اقتصادی، فرهنگی و امنیتی میان اعضای سازمان تأکید کرد و به تلاش تاجیکستان برای بهبود جایگاه این سازمان در صحنه جهانی اشاره کرد.
استقبال قزاقستان از توافق‌نامه صلح آذربایجان و ارمنستان
قاسم جومارت توکایف، رئیس‌جمهور قزاقستان، در سخنان خود از گام‌های مشترک آذربایجان و ارمنستان برای امضای توافق‌نامه صلح استقبال کرد. او همچنین بر اهمیت همکاری‌های اقتصادی و تجاری میان کشورهای عضو سازمان تأکید کرد و پیشنهاد ایجاد قالب «CIS+» را برای گسترش روابط منطقه‌ای مطرح کرد. توکایف همچنین اعلام کرد که قزاقستان آماده میزبانی اولین نمایشگاه تجاری در شهر تاریخی تراز، یکی از توقفگاه‌های جاده ابریشم، است.
این نشست با تأکید بر همکاری‌های چندجانبه و توسعه روابط میان کشورهای عضو با امضای ۱۱ سند همکاری به پایان رسید.
این سازمان متشکل از ۹ کشور عضو کامل شامل ارمنستان، آذربایجان، بلاروس، قزاقستان، قرقیزستان، مولداوی، روسیه، تاجیکستان و ازبکستان است. ترکمنستان نیز عضو وابسته بوده و مغولستان به‌عنوان ناظر در جلسات شرکت می‌کند.
اوکراین و گرجستان نیز در گذشته عضو این سازمان بودند، اما به دلیل اختلافات با روسیه، به ترتیب در سال‌های ۲۰۱۴ و ۲۰۰۸ از آن خارج شدند.
